Sprostowanie a unieważnienie aktu stanu cywilnego
Sprostowanie aktu stanu cywilnego przez sąd (art. 36 p.a.s.c.)
O tym, czy w konkretnym wypadku ma zastosowanie droga procesu, czy też postępowania nieprocesowego o sprostowanie lub unieważnienie aktu stanu cywilnego, decyduje przyczyna wpisania do tego aktu danych niezgodnych z prawdą. Jeżeli wpisu dokonano na podstawie dokumentu stanowiącego dowód zdarzenia, które normalnie stanowi podstawę wpisu, lecz to właśnie zdarzenie jest kwestionowane, wtedy mamy do czynienia ze sporem o prawo stanu podlegającym rozpoznaniu w trybie procesu. Jeżeli natomiast wpisu dokonano bez żadnej podstawy, lecz tylko na skutek pomyłki czy wprowadzenia urzędnika w błąd, w rachubę wchodzi sprostowanie aktu (orzeczenie SN z dnia 21 czerwca 1957 r., 2 CR 162/57; uchwały SN: z dnia 14 maja 1958 r., II CO 4/58; z dnia 8 września 1961 r., II CR 231/61; wyrok SN z dnia 18 września 1963 r., II CR 895/62). Jeżeli zatem dane co do osoby ojca wpisano na podstawie aktu uznania dziecka, kwestionować ojcostwo można tylko w drodze procesu, jeżeli zaś nieprawdziwego w tym zakresie wpisu dokonano na podstawie niezgodnego z prawdą oświadczenia osoby zgłaszającej fakt urodzenia dziecka, usunięcie wadliwości wpisu może nastąpić w wyniku sprostowania aktu urodzenia (orz. SN z dnia 25 kwietnia 1950 r., ŁC 350/50).
Wyrok SN z dnia 15 stycznia 2021 r., IV CSKP 28/21
Standard: 57849 (pełna treść orzeczenia)
Posługując się w art. 39 p.a.s.c. terminem "zdarzenie", ustawodawca odniósł się wyłącznie do zdarzeń podstawowych, tzn. takich, które spowodowały sporządzenie aktu stanu cywilnego, a będąc nieprawdziwymi wywołują konieczność jego unieważnienia. Typowym przykładem aktu stanu cywilnego stwierdzającego zdarzenie niezgodne z prawdą i przez to podlegającego unieważnieniu jest akt urodzenia dziecka, które w ogóle nie przyszło na świat względnie akt zgonu osoby żyjącej. Następstwem tego zapatrywania musi być stwierdzenie, że inne przypadki niezgodności aktu z rzeczywistością - chodzi, rzecz jasna, o niezgodność pierwotną, występującą już w dacie sporządzenia aktu - związane ze zdarzeniami mającymi wpływ na stan cywilny osób i dotyczące w istocie tylko elementów aktu (np. miejsce lub data zdarzenia, dane o rodzicach osoby, nazwisko, płeć itp.) mogą być jedynie przedmiotem sprostowania ( tak SN w postanowieniu z dnia 26 marca 1992r, I CRN 20/92 i z dnia 27 listopada 2017 roku, IV CSK 287/07).
Postanowienie SO w Krakowie z dnia 8 listopada 2018 r., II Ca 1196/18
Standard: 79876 (pełna treść orzeczenia)