Status i reprezentacja spółki cywilnej w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych

Więź istniejąca pomiędzy płatnikiem a organem rentowym ma charakter pochodny w relacji do stosunku ubezpieczenia. Do jej powstania dochodzi wraz z powstaniem stosunku ubezpieczenia, czyli objęcia ubezpieczeniem osoby spełniającej określone ustawowo kryteria. Stroną postępowania o podleganie ubezpieczeniom społecznym i zapłaty składek powinien być zatem płatnik składek na te ubezpieczenia, czyli pracodawca. Skoro nie może nim być spółka cywilna, to status ten przysługuje wspólnikom.

Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 17 czerwca 2014 r. zwrócił uwagę, że zgodnie z art. 29 k.p.a. w związku z art. 123 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, stronami w postępowaniu administracyjnym mogą być osoby fizyczne i osoby prawne, a gdy chodzi o państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne i organizacje społeczne - również jednostki nieposiadające osobowości prawnej. Spółki prawa cywilnego nie mieszczą się w żadnej kategorii podmiotów wymienionych w art. 29 k.p.a. Nie posiadają one osobowości prawnej i nie są jednostkami organizacyjnymi niebędącymi osobami prawnymi, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną.

Wydanie decyzji przez organ rentowy wobec spółki cywilnej odpowiada sytuacji opisanej w art. 477[14a] k.p.c. 

Wyrok SN z dnia 14 grudnia 2017 r., II UK 643/16

Standard: 57498 (pełna treść orzeczenia)

Wspólnik spółki cywilnej nie jest podmiotem (stroną) stosunku ubezpieczenia, bo jest nim spółka. Wspólnik natomiast w stosunku do będącej strony stosunku ubezpieczenia (ubezpieczonego) spółki jest osobą trzecią, która odpowiada za zaległości ubezpieczonego na podstawie szczególnego przepisu (art. 115 Ordynacji podatkowej w związku z art. 31 i 32 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Występując w charakterze strony odpowiadającej za zaległości spółki – strony postępowania prowadzonego przez organ rentowy – wspólnik nie jest osobą ubiegającą się o ustalenie istnienia bądź nieistnienia obowiązku ubezpieczenia, jego zakresu lub wymiaru składki z tego tytułu w rozumieniu art. 476 § 5 pkt 2 lit. b k.p.c.

W postępowaniu sądowym wspólnik odwołujący się od decyzji organu rentowego ustalającej odpowiedzialność za zaległości składkowe spółki jest oczywiście stroną lecz nie jako ubezpieczony, ale: „osoba, której praw i obowiązków dotyczy zaskarżona decyzja” (por. art. 477[11] § 1 k.p.c.).

Wyrok SN z dnia 16 listopada 2010 r., I UK 144/10

Standard: 57486 (pełna treść orzeczenia)