Odrzucenie odwołania na podstawie art. 477[9] § 3[1] k.p.c.

Sąd drugiej instancji nie może uchylić wyroku sądu pierwszej instancji i odrzucić odwołania (art. 386 § 2-4 w związku z art. 4779 § 3[1] k.p.c.).

Wyrok SN z dnia 24 czerwca 2015 r., II UK 268/14

Standard: 57274 (pełna treść orzeczenia)

Przepis art. 477[9] § 3[1] k.p.c. stosuje się w sprawie o jednorazowe odszkodowanie, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (jednolity tekst: Dz. U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322 ze zm.).

Uwzględniając metodologię posługiwania się wykładnią językową nie jest wykluczone założenie, że określenie „niezdolność do pracy lub niezdolność do samodzielnej egzystencji”, użyte w art. 477[9] § 3[1] k.p.c., nie powinno być tłumaczone tylko według reguł języka potocznego.

Kodeks postępowania cywilnego nie posługuje się terminem „jednorazowe odszkodowanie”. Nie można go zatem przeciwstawić zwrotowi „niezdolność do pracy”. Prawodawca w Kodeksie konsekwentnie używa formuły „niezdolność do pracy lub niezdolność do samodzielnej egzystencji”. Czyni to w art. 477[9] § 2[1] k.p.c., a także w art. 477[14] § 4 k.p.c.

„Niezdolność do pracy i niezdolność do samodzielnej egzystencji” w rozumieniu art. 477[9] § 3[1] k.p.c. posiada autonomiczne znaczenie (właściwe prawu procesowemu). 

Przepis art. 477[9] § 3[1] k.p.c. odnosi się do skutku, który jest konsekwencją wprowadzenia dwustopniowego trybu badania lekarskiego. Cecha ta przekierowuje punkt ciężkości na przepisy regulujące przebieg postępowania przed organem rentowym. Skutek w postaci odrzucenia odwołania przez sąd jawi się jako konsekwencja i dopełnienie trybu obowiązującego przed organem rentowym. Diagnoza ta wpisuje się w postulat zachowania symetrii między administracyjnym i sądowym reżimami procedowania, które z założenia powinny zbiegać się w jedną całość.

 Zaaprobowanie rozdziału na świadczenia, które na etapie postępowania administracyjnego podlegają dwustopniowemu badaniu lekarskiemu, a w trakcie kontroli sądowej warunkują lub nie warunkują dopuszczalność odrzucenia odwołania jest nie do pogodzenia z zaprezentowanymi wcześniej argumentami (uchwała SN z dnia 29 listopada 2005 r., II UZP 12/05).

Postępowanie przed organem rentowym w przedmiocie prawa do jednorazowego odszkodowania, dochodzonego na podstawie art. 11 ust 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, jest dwuetapowe. W pierwszej kolejności ubezpieczony badany jest na okoliczność trwałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu (oraz jego związku z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową) przez lekarza orzecznika, a w drugiej dewolutywnie przez komisję lekarską. Konkluzja ta wprawdzie nie przesądza wprost o stosowaniu art. 477[9] § 3[1] k.p.c., stanowi jednak doniosłą dyrektywę interpretacyjną.

Art. 477[9] § 3[1] k.p.c. wektor zależności został wytyczony między świadczeniem uzależnionym od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji a trybem postępowania przed organem rentowym, polegającym na konieczności odwołania się od orzeczenia lekarza orzecznika do komisji lekarskiej. Zależność ta identyfikuje interpretowane pojęcie. Wskazuje również, że jego odkodowanie nie jest uwarunkowane aspektem semantycznym (dosłownym). Decydujące znaczenie ma systematyka badań lekarskich przed orzecznikiem i komisją. Wyłącznie ten pryzmat pozwala sprowadzić do wspólnego mianownika pojęcie „niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji” w rozumieniu art. 477[9] § 3[1] k.p.c. i w znaczeniu nadanym mu przez przepisy prawa ubezpieczeń społecznych. Operowanie tą optyką zmusza do abstrahowania od znaczenia materialnoprawnego „niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji”.

W przepisie art. 477[9] § 3[1] k.p.c. posłużono się terminem „niezdolność do pracy lub niezdolność do samodzielnej egzystencji”, używanym w art. 14 ustawy emerytalnej. Uczyniono to ze świadomością, że do tego przepisu odsyłają pozostałe ustawy regulujące rozmaite świadczenia „z ubezpieczeń społecznych”. Oznacza to, że omawiany zwrot, przez wskazany łącznik, może być utożsamiany z innymi okolicznościami, których wspólnym mianownikiem jest konieczność dokonania oceny z punktu widzenia wiedzy medycznej. 

Uchwała SN z dnia 18 listopada 2014 r., II UZP 3/14

Standard: 57278 (pełna treść orzeczenia)