Poświadczenie nieprawdy przez studentów na liście obecności

Przestępstwo z art. 271 § 1 k.k. należy do tzw. przestępstw indywidualnych, a zatem takich, których podmiotem może być jedynie funkcjonariusz publiczny lub inna osoba uprawniona do wystawienia dokumentu. Tymczasem, oskarżeni - jako słuchacze liceum dla dorosłych - nie posiadali statusu funkcjonariusza publicznego, jak też innej osoby uprawnionej do wystawienia dokumentu. 

Oskarżonym przypisano przestępstwa, których nie mogli popełnić z uwagi na brak przymiotu, którym winien legitymować się sprawca przestępstwo stypizowanego w art. 271 § 1 k.k. Sąd I instancji zaskarżonym wyrokiem przypisał M.K., K.Z., E.Ś. i J. P., popełnienie występków wyczerpujących dyspozycję art. 271 § 2 k.k. w zw. z art. 271 § 1 k.k. w sytuacji, gdy będąc słuchaczami gimnazjum dla dorosłych, pomimo nieobecności na zajęciach lekcyjnych, w późniejszym okresie złożyli własnoręcznie podpisy na listach obecności - stanowiących załączniki do dzienników lekcyjnych - potwierdzające obecność w szkole. Spełnienie warunku uczęszczania na obowiązkowe zajęcia edukacyjne w wymiarze co najmniej połowy czasu przeznaczonego na te zajęcia pozwalało słuchaczom na uniknięcie obowiązku zapłaty ww. podmiotowi faktycznego kosztu organizacji zajęć, w wysokości około 200 zł za każdy miesiąc. Chcąc uniknąć konieczności zapłacenia tej należności za brak obecności na zajęciach, uczniowie uzupełniali w późniejszym czasie podpisy na listach obecności, mające wskazywać, iż w zajęciach brali udział. Trafnie zwraca uwagę skarżący, że przestępstwo z art. 271 § 1 k.k. należy do tzw. przestępstw indywidualnych, a zatem takich, których podmiotem może być jedynie funkcjonariusz publiczny lub inna osoba uprawniona do wystawienia dokumentu. Tymczasem, oskarżeni - jako słuchacze liceum dla dorosłych - nie posiadali statusu funkcjonariusza publicznego, jak też innej osoby uprawnionej do wystawienia dokumentu.

Pojęcie dokumentu użyte w art. 271 § 1 k.k. ma zakres węższy niż ogólne pojęcie dokumentu określone w art. 115 § 14 k.k. Dokument taki nie tylko winien mieć cechy wymienione w przepisie kodeksowym zawierającym definicje ustawowe, a nadto musi być dokumentem wystawionym przez funkcjonariusza publicznego lub inną osobę upoważnioną do wystawienia dokumentu, ale także zawierać w swej treści poświadczenie, któremu przysługuje cecha zaufania publicznego, a w związku z tym domniemanie prawdziwości. Skoro przymiotów tych pozbawione były listy obecności będące integralną częścią dziennika lekcyjnego, to brak było podstaw do uznania, że są one dokumentem, o jakim mowa w przywołanym uprzednio przepisie.

Wyrok SN z dnia 9 czerwca 2021 r., IV KK 205/21

Standard: 57195 (pełna treść orzeczenia)