Uwzględnienie z urzędu roszczenia alternatywnego w sprawach pracowniczych

Roszczenie o zadośćuczynienie i odszkodowanie (art. 24 i 471 k.c.) z tytułu nieudzielenia pracownikowi obligatoryjnych godzin odpoczynku (art. 132 i 133 k.p.) nie są roszczeniami alternatywnymi w rozumieniu art. 477[1] k.p.c. w stosunku do roszczenia o udzielenie skumulowanych dni wolnych z tego tytułu.

W uchwale SN (7) z dnia 13 marca 2008 r., I PZP 11/07 oraz w uchwale z dnia 8 marca 2008 r., I PZP 10/07 przesądzono, że w razie nieudzielenia odpowiednich okresów odpoczynku pracownik może dochodzić odszkodowania lub zadośćuczynienia na zasadach ogólnych. Pracownik ma roszczenia przysługujące na zasadach ogólnych, to jest o odszkodowanie na podstawie art. 471 k.c. w związku z art. 300 k.p. lub o zadośćuczynienie na podstawie art. 23 i art. 24 k.c.

Roszczenia przysługujące na podstawie wskazanych przepisów Kodeksu cywilnego nie są alternatywne w stosunku do roszczenia opartego na analogii do roszczenia o ekwiwalent za urlop wypoczynkowy. Inne są bowiem przesłanki tych roszczeń. Pierwsze z nich wiążą się ze szkodą lub krzywdą wynikłą z nieudzielenia obligatoryjnego czasu odpoczynku, zaś ciężar dowodu ich istnienia - obok faktu nieskorzystania z obligatoryjnego odpoczynku z przyczyn dotyczących pracodawcy - spoczywa na pracowniku. Natomiast przy dochodzeniu ekwiwalentu pieniężnego wymagane jest tylko wykazanie niewykorzystania czasu wolnego w naturze (tak samo jak w odniesieniu do ekwiwalentu za urlop w razie rozwiązania stosunku pracy).

Wyrok SN z dnia 3 września 2009 r., III PK 33/09

Standard: 57176 (pełna treść orzeczenia)

Roszczenie o odszkodowanie na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego nie stanowi roszczenia alternatywnego wobec roszczenia o wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy (art. 477[1] k.p.c.).

Wyrok SN z dnia 16 stycznia 2009 r., I PK 138/08

Standard: 57177 (pełna treść orzeczenia)