Właściwość rzeczowa w sprawie o odszkodowanie za nieuzasadnione lub naruszające przepisy wypowiedzenia oraz rozwiązania stosunku pracy

Do wyłącznej właściwości sądu rejonowego należą - bez względu na wartość przedmiotu sporu - sprawy o roszczenia dochodzone łącznie z roszczeniem o uznanie bezskuteczności wypowiedzenia stosunku pracy, o przywrócenie do pracy i przywrócenie poprzednich warunków pracy lub płacy, a więc te roszczenia, które „łączą się” z uznaniem wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne, przywróceniem do pracy (przywróceniem poprzednich warunków pracy) w taki sposób, że są ich bezpośrednią, materialnoprawną konsekwencją (bez żadnych dodatkowych warunków), tak jak np. roszczenia z art. 47 k.p., art. 57 k.p.

Do właściwości sądów rejonowych, bez względu na wartość przedmiotu sporu, należą sprawy o odszkodowanie w związku z nieuzasadnionym lub naruszającym przepisy wypowiedzeniem oraz rozwiązaniem stosunku pracy. Ustawodawca nie przewidział natomiast specjalnej regulacji dla roszczeń dochodzonych łącznie z powództwem o odszkodowanie. Sąd rzeczowo właściwy dla takich roszczeń określa się według ogólnych zasad.

W konsekwencji logiczne jest, dlaczego w omawianym przepisie ustawodawca roszczenia o odszkodowanie nie połączył z innymi „dochodzonymi łącznie” roszczeniami. Po prostu, z tego rodzaju odszkodowaniem nie łączą się w omawiany sposób żadne roszczenia pracownicze, bowiem jego zasądzenie eliminuje możliwość wystąpienia z żądaniem wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy (czy wyrównania wynagrodzenia w przypadku wypowiedzenia zmieniającego).

Sąd rejonowy nie jest zatem właściwy do rozpoznania w tym samym postępowaniu roszczeń, które nie wykazują przedstawionego wyżej związku z roszczeniem o uznanie bezskuteczności wypowiedzenia stosunku pracy, o przywrócenie do pracy i przywrócenie poprzednich warunków pracy lub płacy i których wartość przedmiotu sporu przewyższa siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych.

Z powyższych względów roszczenie o odszkodowanie „w przypadku nieuzasadnionego lub naruszającego przepisy wypowiedzenia oraz rozwiązania stosunku pracy” to odszkodowanie, które przysługuje alternatywnie względem roszczeń o uznanie bezskuteczności wypowiedzenia stosunku pracy, o przywrócenie do pracy i przywrócenie poprzednich warunków pracy lub płacy. Nie jest nim natomiast dochodzone na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego roszczenie o odszkodowanie „uzupełniające” i w związku z tym wartość przedmiotu sporu takiego roszczenia przekraczająca siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych determinuje właściwość sądu okręgowego.

Również w literaturze wskazano, że do właściwości sądów rejonowych, bez względu na wartość przedmiotu sporu, należą sprawy o odszkodowanie w związku z nieuzasadnionym lub naruszającym przepisy wypowiedzeniem oraz rozwiązaniem stosunku pracy. Ustawodawca nie przewidział natomiast specjalnej regulacji dla roszczeń dochodzonych łącznie z powództwem o odszkodowanie. Sąd rzeczowo właściwy dla takich roszczeń określa się według ogólnych zasad

Także w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 2015 r., I PK 136/15 wyrażono podobne zapatrywanie odnośnie do analogicznego sformułowania „odszkodowanie w przypadku nieuzasadnionego lub naruszającego przepisy wypowiedzenia oraz rozwiązania stosunku pracy” zawartego w art. 47 § 2 pkt 1 lit. a k.p.c. (por. także postanowienie SA w Łodzi z dnia 28 września 2012 r., III APz 32/12, w którym wyrażono pogląd, że właściwość rzeczowa sądu dla spraw o odszkodowanie w wysokości przewyższającej limit z artykułu 58 k.p., którego podstawę prawną stanowi art. 415 k.c., powinna być ustalana na podstawie art. 17 pkt 4 k.p.c., a nie na podstawie art. 461 § 1[1] k.p.c.).

Postanowienie SN z dnia 14 czerwca 2016 r., II PZ 9/16

Standard: 57130 (pełna treść orzeczenia)