Warunek zawieszający, rozwiązujący, mieszany

Treść przepisu art. 89 k.c. pozwala na wyróżnienie dwóch rodzajów warunku - zawieszającego i rozwiązującego.

Zastrzeżenie uzależniające od zdarzenia przyszłego i niepewnego powstanie skutków czynności prawnej określa się mianem warunku zawieszającego.

Postanowienie, w którym od zdarzenia przyszłego i niepewnego uzależniono ustanie tych skutków, jest nazywane warunkiem rozwiązującym.

Wyrok SN z dnia 26 maja 2021 r., I CSKP 48/21

Standard: 57066 (pełna treść orzeczenia)

Nie jest możliwe sporządzenie katalogu warunkowych czynności prawnych. W obrocie powszechne są ugody wskazujące zasady rozliczeń i zwolnienia z długu w części pod warunkiem uiszczenia oznaczonej części długu lub spełnienia innego świadczenia.

Praktyka potwierdza zawieranie umów przedwstępnych pod warunkiem (w tym spełnienia świadczenia w postaci zapłaty całości lub części ceny najczęściej w oznaczonym terminie, bądź świadczeń obu stron odnoszących się do różnych zdarzeń), dokonywanie czynności jednostronnych pod warunkiem (wypowiedzenie stosunku prawnego, odstąpienie od umowy).

Zawierane są mniej lub bardziej sformalizowane porozumienia negocjacyjne zawierające zobowiązania do zawarcia umowy pod warunkiem, umowy opcyjne uzależniające powstanie lub skuteczność stosunku cywilnoprawnego od jakiegoś zdarzenia albo od oświadczenia woli jednej ze stron (obecnie przeważa pogląd, że nie są to umowy pod warunkiem zawieszającym że nabywca opcji wykona przysługujące mu uprawnienie, gdyż nie ma skutku bezskuteczności w wypadku nieskorzystania z opcji).

Często występują w obrocie umowy powiązane, łącznie służące osiągnięciu tego samego celu, gdy powstanie stosunku zobowiązaniowego (skuteczności jednej z umów) zależne jest od skuteczności innej, zatem dochodzi do warunku w znaczeniu technicznoprawnym (umowy sprzedaży lub świadczenia usług a umowa o kredyt konsumencki, umowa kredytu i umowa ubezpieczenia, umowy kompensacyjne, umowy zabezpieczające) a powiązanie ma charakter warunku zawieszającego zawartego w treści wszystkich lub niektórych umów.

Możliwe również powiązanie między poszczególnymi świadczeniami w oddzielnych stosunkach zobowiązaniowych w ramach zespołu umów równorzędnych (np. uzależnienie spełnienia świadczenia od spełnienia świadczenia na rzecz wierzyciela przez inny podmiot w innym powiązanym stosunku prawnym).

Postanowienie SN z dnia 22 marca 2013 r., III CZP 85/12

Standard: 70807 (pełna treść orzeczenia)