Pełnomocnictwo (organu rentowego) dyrektora oddziału ZUS do zastępstwa oddziału w postępowaniu w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych

Oddział ZUS jest jednostką organizacyjną w rozumieniu art. 476 § 4 pkt 1 k.p.c., dyrektor oddziału ZUS może udzielić pełnomocnictwa do zastępstwa procesowego oddziału w postępowaniu sądowym w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych - art. 86 i art. 476 § 4 pkt 1 k.p.c. w związku z art. 67 ust. 1 pkt 2 i art. 74 ust. 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Postanowienie SN z dnia 31 stycznia 2019 r., I UK 25/18

Standard: 56811 (pełna treść orzeczenia)

Dyrektor oddziału ZUS może udzielić pełnomocnictwa procesowego do zastępstwa oddziału w postępowaniu sądowym w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych (por. wyrok SN z 8 stycznia 2008 r., I UK 172/07Zdolność sądowa i procesowa organu rentowego w rozumieniu art. 460 § 1 k.p.c. ma oparcie bezpośrednio w ustawie, a nie w pełnomocnictwie udzielonym przez Prezesa ZUS.

Posiadanie przez organ rentowy zdolności procesowej oznacza zdolność do dokonywania przez jednostkę organizacyjną będącą takim organem wszystkich czynności procesowych, łącznie z udzielaniem pełnomocnictwa procesowego – wyrok SN z 16 czerwca 2009 r., I UK 24/09).

Postanowienie SN z dnia 8 grudnia 2015 r., II UZ 40/15

Standard: 56812 (pełna treść orzeczenia)

Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma osobowość prawną (art. 66 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych), co nie oznacza, że wobec takiej podmiotowości stosuje się do niego wprost reżim z art. 89 § 1 k.p.c., w szczególności w wywołanym aspekcie składania także dokumentu wykazującego umocowanie organu udzielającego pełnomocnictwa do działania za mocodawcę. Mocodawcą nie jest ZUS jako osoba prawna i nie chodzi o wykazanie umocowania Prezesa tego Zakładu. Reprezentacja pozwanego ma aspekt praktyczny z uwagi na wielość spraw, zresztą nieskomplikowanych i powtarzalnych, co nie pozostaje bez wpływu na procedurę cywilną. 

To, że w uchwale Sądu Najwyższego z 3 listopada 2010 r., I UZP 2/10 r., Dyrektor Wojskowego Biura Emerytalnego był stroną, nie powinno stanowić argumentu granicznego na rzecz tezy, że dyrektor oddziału ZUS powinien wykazywać umocowanie, tak jak w zwykłej sprawie cywilnej.

Istota szczególnej regulacji (art. 460 k.p.c. art. 476 § 4 pkt 1 k.p.c.) sprowadza się z jednej strony do zapewniania pewności obrotu, a z drugiej chodzi o szybkość i sprawność postępowania. Pewność obrotu ma swe gwarancje, gdyż organ rentowy działa w ramach państwowej jednostki organizacyjnej, co już tylko ustrojowo eliminuje wątpliwości w zakresie reprezentacji.

Kierunek wykładni przyjęty w uchwale Sądu Najwyższego z 3 listopada 2010 r., I UZP 2/10 r., może być aktualny również do zgłaszania się w sprawie pełnomocników oddziałów Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych. Oznacza to, że dyrektor oddziału ZUS udzielając pełnomocnictwa do reprezentacji pozwanego w sądzie nie musi zaopatrywać pełnomocnika w dokumenty wykazujące w indywidulanej sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych, że działa za mocodawcę, w sytuacji gdy nie budzi sporu, iż określona osoba pełni funkcję dyrektora oddziału.

Postanowienie SN z dnia 13 czerwca 2014 r., II UK 58/14

Standard: 56867 (pełna treść orzeczenia)