Zabezpieczenie tej samej wierzytelności więcej niż jedną hipoteką; dublowanie hipotek
Hipoteka (art. 65 u.k.s.h.)
Co do zasady nie jest wykluczone zabezpieczenie tej samej wierzytelności więcej niż jedną hipoteką obciążającą tę samą nieruchomość (tak również SN w post. z 17 czerwca 2015 r., I CSK 326/14). W szczególności zaś brak jest podstaw do uznania, że niedopuszczalne jest dokonanie wpisu hipoteki przymusowej obciążającej nieruchomość, na której uprzednio ustanowiono hipotekę umowną dotyczącą tej samej wierzytelności.
Dla przyjęcia odmiennego wniosku niż wyrażony powyżej konieczny byłby wyraźny przepis wprowadzający zakaz dublowania hipotek. Przepisu takiego jednak nie ma, a – wbrew poglądom przedstawianym niekiedy w piśmiennictwie – wymienionego zakazu nie da się wywieść z innych regulacji. Wystarczającą podstawą dla ustanowienia zakazu nie mogą również być wątpliwości co do celowości ustanawiania na tej samej nieruchomości więcej niż jednej hipoteki służącej zabezpieczeniu tej samej wierzytelności.
Zadaniem systemu prawnego nie jest bowiem zapewnienie racjonalności działań uczestników obrotu, tym bardziej, że wyobrażenie ustawodawcy i judykatury co do takiej racjonalności może być niedoskonałe. Prawo nie zabrania działań niecelowych, a jedynie takich, które mogą naruszać interes publiczny lub godne ochrony interesy innych podmiotów.
Postanowienie SN z dnia 21 stycznia 2021 r., IV CSKP 22/21
Standard: 56385 (pełna treść orzeczenia)
Nie ma przeszkód do zabezpieczenia tej samej wierzytelności więcej niż jedną hipoteką na tym samym przedmiocie.
Zarówno treść art. 65 ust. 1 u.k.w. i h., jak i inne przepisy tej ustawy nie dają uzasadnionych podstaw do formułowania zakazu ustanawiania na tej samej nieruchomości kilku hipotek w celu zabezpieczenia tej samej jednoznacznie oznaczonej wierzytelności, przy czym chodzi o wierzytelność wynikającą z tego samego oznaczonego stosunku prawnego. Przeciwnie, zmiany wprowadzone ustawą z dnia 26 czerwca 2009 r. o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2009 r, Nr 131, poz. 1075) skłaniają do wniosku, iż ustanowienie takich hipotek jest możliwe.
Postanowienie SN z dnia 17 czerwca 2015 r., I CSK 326/14
Standard: 56386 (pełna treść orzeczenia)