Dowód z zeznań świadków lub przesłuchania stron w celu wykazania pozorności złożonych oświadczeń woli

Pozorność czynności prawnej stwierdzonej dokumentem może być udowodniona za pomocą zeznań świadków i przesłuchania stron również między uczestnikami tej czynności. Pozorność jest bowiem wadą oświadczenia woli, a wady oświadczenia woli mogą być udowodnione wszelkimi środkami i dlatego ograniczenia dowodowe przewidziane w art. 247 k.p.c., jak również w art. 246 k.p.c. nie mają tu zastosowania. W tej materii zapadła uchwała całej Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 21 lipca 1954 r.,1 CO 22/54, na podstawie dawnego Kodeksu postępowania cywilnego - według której „pozorność czynności prawnej stwierdzonej dokumentem może być udowodniona za pomocą zeznań świadków i przesłuchania stron również między uczestnikami tej czynności”. Uchwała ta ma nadal zastosowanie, bowiem Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 marca 1966 roku, (II CR 123/66 stwierdził, że cyt. uchwała całej Izby Cywilnej z dnia 21 lipca 1954 roku jest aktualna również pod rządem nowego Kodeksu postępowania cywilnego (podobnież wyrok SA w Lublinie z dnia 13 marca 2013 roku, I ACa 773/12).

Odmienna argumentacja prowadziłaby w konsekwencji do tego, że żadna umowa zawarta w formie aktu notarialnego nie mogłaby być wzruszoną poprzez osobowe źródła dowodowe. Pozorność jest wadą oświadczenia woli, która istnieje z mocy prawa i powoduje bezwzględną nieważność czynności prawnej, na którą może powoływać się każdy, kto ma w tym interes prawny.

Wyrok SA w Lublinie z dnia 5 sierpnia 2024 r., I ACa 582/24

Standard: 83571 (pełna treść orzeczenia)