Prawo strony do osobistego udziału w rozprawie
Zasada jawności procesu cywilnego; zasada rozpoznania spraw na rozprawie (art. 9 k.p.c. i art. 148 k.p.c.) Odroczenie rozprawy (art. 214 § 1 k.p.c.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Prawo strony do udziału w niej, obejmujące także prawo do osobistego podejmowania czynności procesowych i prawo do wysłuchania przez sąd, stanowi jedno z podstawowych uprawnień procesowych będące elementem gwarancji realizacji prawa do rzetelnego procesu. Korzystanie z zastępstwa procesowego, zleconego pełnomocnikowi, nie pozbawia strony prawa do osobistego uczestnictwa w rozprawie. Ustanowienie przez stronę pełnomocnika i wypowiedzenie udzielonego pełnomocnictwa procesowego należy do jej autonomicznej decyzji (uchwała SN z 11 grudnia 2013 r., III CZP 87/13, oraz wyroki SN z 25 marca 2015 r., II CSK 443/14, i z 14 września 2017 r., III PK 131/16).
Obecność stron na rozprawie ma charakter fakultatywny, ale sposób korzystania z prawa do udziału w rozprawie zależy od woli strony, a nie od arbitralnej decyzji sądu, czy korzystania przez stronę z innych uprawnień procesowych. Strona ma więc prawo do osobistego udziału w rozprawie niezależnie od tego, czy ustanowiła w sprawie pełnomocnika procesowego, względnie, czy korzysta z pomocy pełnomocnika ustanowionego z urzędu. Uczestnicząc osobiście w rozprawie, strona może w pełni realizować swoje uprawnienia procesowe, w tym prawo, a zarazem obowiązek powoływania faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, składania oświadczeń co do twierdzeń strony przeciwnej dotyczących faktów, zgłaszania dowodów, brać aktywny udział w postępowaniu dowodowym przez zadawanie pytań świadkom i przesłuchiwanym stronom, uczestniczyć w roztrząsaniu wyników postępowania dowodowego, ma też możliwość prostowania bądź uzupełniania oświadczeń swego pełnomocnika (art. 3, 93, 210, 224 § 1, art. 233 § 1 k.p.c.). Pozbawienie tych uprawnień procesowych może więc w konkretnych okolicznościach powodować nieważność postępowania na skutek pozbawienia strony możności obrony swych praw (zob. wyrok SN z 10 stycznia 2013 r., IV CSK 393/12).
Wyrok SN z dnia 23 listopada 2022 r., II CSKP 970/22
Standard: 68763 (pełna treść orzeczenia)
Strona ujawniając wolę rozpoznania sprawy na rozprawie, nie musi uzasadniać swego stanowiska, które jest dla sądu wiążące
Wniesienie o doprowadzenie na rozprawę jest tożsame z żądaniem jej wyznaczenia, co stanowi minimalny standard procedowania, bowiem osobie pozbawionej wolności zapewnia możliwość udziału w rozprawie, co najmniej jej pełnomocnika procesowego.
Wyrok SN z dnia 15 grudnia 2020 r., III UK 380/19
Standard: 64519 (pełna treść orzeczenia)