Ustanowienie kuratora w wypadkach w ustawie przewidzianych

W art. 178 § 1 k.r.o. ustawodawca ogólnie unormował, że kuratora ustanawia się w wypadkach w ustawie przewidzianych, gdyż kuratela jest instytucją niejednorodną, zróżnicowaną i służy realizacji różnych celów i funkcji (por. art. 70 § 2, art. 82 § 3, art. 84 § 2, art. 99, art. 102, art. 109 § 3, art. 125 § 2, art. 157, art. 182, art. 183 § 1 i art. 184 § 1 k.r.o. art. 16 § 2 i art. 42 § 1 k.c., art. 69, art. 143, art. 447 § 1 i 2, art. 454 § 1 i § 11, art. 454 § 2 i 3, art. 556 § 1, art. 666 § 1, art. 802, art. 818 § 1, art. 819 § 2, art. 908 § 1, art. 928 k.p.c.).

W wielu przypadkach kurator powoływany jest na wniosek osoby, która go potrzebuje lub osoby trzeciej, a także ustanawiany jest z urzędu.

Uchwała SN z dnia 13 marca 2015 r., III CZP 4/15

Standard: 55726 (pełna treść orzeczenia)

"Kuratela" nie jest instytucją jednorodną i służy realizacji wielu różnych celów i funkcji. W art. 178 § 1 k.r.o. ogólnie wskazano, że kuratora ustanawia się w wypadkach w ustawie przewidzianych, co uwzględnia daleko idące zróżnicowanie poszczególnych rodzajów tej instytucji i uzasadnia przyznanie pierwszeństwa przepisom szczególnym, regulującym ustanowienie kuratora, a dopiero w ich braku, nakazuje stosować przepisy działu III tytułu III kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Ustanowienia kuratora wymagają art. 70 § 2, art. 82 § 3, art. 84 § 2, art. 99, art. 102, art. 109 § 3, art. 125 § 2, art. 157, art. 182, art. 183 § 1 i art. 184 § 1 k.r.o. oraz art. 16 § 2 i art. 42 § 1 k.c.

Analiza tych przypadków prowadzi do wniosku, że w przeważającej mierze kuratela ma charakter czasowy, natomiast w odniesieniu do kuratora ubezwłasnowolnionego częściowo jest bardzo zbliżona do opiekuna ubezwłasnowolnionego całkowicie i ma charakter trwały.

W znacznej liczbie przypadków kurator jest powoływany na wniosek osoby, która tego potrzebuje (art. 600 k.p.c.) lub osoby trzeciej (tzw. kurator procesowy), rzadsze są natomiast przypadki ustanawiania kuratora z urzędu.

Unormowanie kurateli nie ma charakteru wyczerpującego, a zatem zgodnie z art. 179 § 2 k.r.o., w zakresie nieunormowanym, należy stosować przepisy o opiece. Oznacza to, że kuratela konstrukcyjnie nie różni się od opieki, a obie instytucje stanowią formę pieczy prawnej.

Uchwała SN z dnia 28 marca 2014 r., III CZP 6/14

Standard: 15248 (pełna treść orzeczenia)