Doręczenie zarządzenia wydanego na podstawie art. 130[1a] § 1 i 2 k.p.c. i bieg terminu do zażalenia

Zarządzenie o zwrocie pozwu wniesionego przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej, wydane na podstawie art. 130[1a] § 1 i 2 k.p.c., doręcza się tym podmiotom; termin do wniesienia zażalenia na to zarządzenie biegnie od dnia jego doręczenia z uzasadnieniem sporządzonym na żądanie, o którym mowa w art. 357 § 2[1] w związku z art. 362 k.p.c.

Zwrot pisma procesowego dotkniętego brakami formalnymi następuje przez doręczenie zarządzenia przewodniczącego. W art. 130[1a] § 1 k.p.c. wskazano, że „przewodniczący zwraca pismo stronie”. Tymczasem zgodne z art. 133 § 3 zdanie pierwsze k.p.c., jeżeli ustanowiono pełnomocnika procesowego lub osobę upoważnioną do odbioru pism sądowych, pisma sądowe doręcza się tym osobom. Należy podkreślić, że wyjątek od tej reguły przewidziano w art. 133 § 3 zdaniu drugim k.p.c., stanowiącym, że pismo wzywające stronę do osobistego stawiennictwa doręcza się - wyjąwszy przypadek uregulowany w art. 1135[5] § 1 - tylko bezpośrednio tej stronie. Przytoczona zasada uwzględnia istotę umocowania pełnomocnika procesowego; jeżeli ma on reprezentować stronę w postępowaniu sądowym oraz dokonywać na jej rzecz czynności procesowych, to pisma wskazujące na potrzebę podjęcia tych czynności powinny być doręczone pełnomocnikowi. Skoro zaś wyjątek od tej zasady został wyartykułowany wprost w art. 133 § 3 k.p.c., to nie można uznać, że art. 130[1a] § 1 k.p.c. wprowadza kolejne od niej odstępstwo. Odmiennego wniosku nie usprawiedliwia literalne brzmienie tego przepisu.

Przepisy o doręczeniach mają charakter bezwzględnie obowiązujący. Doręczenie pisma stronie, a nie jej pełnomocnikowi lub osobie upoważnionej do  odbioru pism jest bezskutecznie (zob. min. postanowienia SN: z dnia 14 grudnia 1972 r., III CRN 324/72 oraz z dnia 4 kwietnia 2017 r., II PZ 2/17). Odstępstwo od tej - wywołującej doniosłe skutki procesowe - zasady wymaga jednoznacznej i  stanowczej regulacji, a takiej art. 130[1a] k.p.c. nie zawiera. Nie ma racjonalnych argumentów, które uzasadniałyby wprowadzenie w postępowaniu walidacyjnym - przewidzianym w tym przepisie - wyjątku od zasady określonej w art. 133 § 3 zdanie pierwsze k.p.c. Nie sposób bowiem uznać, że strona korzystająca z pomocy profesjonalnego pełnomocnika - najczęściej niebędąca prawnikiem - potrafi i musi sama korygować wady dokonywanych przez niego czynności procesowych oraz że w tym zakresie pełnomocnictwo procesowe doznaje przez to ograniczenia.

Uchwała SN z dnia 29 października 2021 r., III CZP 60/20

Standard: 55721 (pełna treść orzeczenia)