Pacta sunt servanda a zaufanie do państwa i prawa

Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie w swoim orzecznictwie interpretował zasadę zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa Podkreślał, że "opiera się [ona] na pewności prawa, a więc takim zespole cech przysługujących prawu, które zapewniają jednostce bezpieczeństwo prawne; umożliwiają jej decydowanie o swoim postępowaniu w oparciu o pełną znajomość przesłanek działania organów państwowych oraz konsekwencji prawnych, jakie jej działania mogą pociągnąć za sobą. Jednostka winna mieć możliwość określenia zarówno konsekwencji poszczególnych zachowań i zdarzeń na gruncie obowiązującego w danym momencie stanu prawnego, jak też oczekiwać, że prawodawca nie zmieni ich w sposób arbitralny. Bezpieczeństwo prawne jednostki związane z pewnością prawa umożliwia więc przewidywalność działań organów państwa, a także prognozowanie działań własnych" (wyrok z 14 czerwca 2000 r., sygn. P 3/00, OTK ZU nr 5/2000, poz. 138, zob. także, jako jeden z wielu, wyrok z 2 kwietnia 2007 r., sygn. SK 19/06, OTK ZU nr 4/A/2007, poz. 37). Chodzi przy tym o pewność prawa nie tyle w rozumieniu stabilności przepisów, co w aspekcie pewności tego, że na podstawie obowiązującego prawa obywatel może kształtować swoje stosunki życiowe. W tym kontekście zasada ta wykazuje pewne podobieństwo do znanej z prawa prywatnego i międzynarodowego zasady pacta sunt servanda, nakazującej dotrzymywania zawartych umów.

Wyrok TK z dnia 13 listopada 2012 r., K 2/12, OTK-A 2012/10/121, Dz.U.2012/1285

Standard: 775 (pełna treść orzeczenia)

Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem Trybunału zasada ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa (zwana też niekiedy zasadą lojalności - por. wyroki z: 7 lutego 2001 r., sygn. K 27/00, OTK ZU nr 2/2001 r., poz. 29, pkt 9 oraz 1 kwietnia 2008 r., sygn. SK 96/06, OTK ZU nr 3/A/2008, poz. 40, pkt 3) - podobnie jak zasada ochrony praw słusznie nabytych - stanowi element demokratycznego państwa prawnego, (por. W. Sokolewicz, Uwaga do art. 2, [w:] Komentarz do Konstytucji, t. V, Warszawa 2007, s. 33). Niekiedy wskazuje się na pewne podobieństwo omawianej zasady konstytucyjnej do znanej z prawa prywatnego i prawa międzynarodowego zasady pacta sunt servanda, a więc nakazu dotrzymywania zawartych umów.

Wyrok TK z dnia 25 listopada 2010 r., K 27/09 OTK-A 2010/9/109, Dz.U.2010/233/1533

Standard: 776 (pełna treść orzeczenia)