Obowiązek znoszenia egzekucji przez osobę odpowiedzialną za zobowiązanie

Konieczność znoszenia egzekucji dotyczy każdej osoby odpowiadającej za zobowiązanie, gdy jej odpowiedzialność za nie została stwierdzona dokumentem upoważniającym do jej wdrożenia, to jest tytułem wykonawczym. Powstanie takiego dokumentu oznacza, że osoba, przeciwko której został wystawiony, mając status dłużnika, musi liczyć się z zastosowaniem wobec niej środków przymusu państwowego przewidzianych ustawą, które zostaną skierowane do jej majątku, w celu spowodowania wykonania zobowiązania. W ramach tego stosunku prawnego, z którego wynika zobowiązanie dłużnika do spełnienia na rzecz wierzyciela świadczenia pieniężnego, zniesienie przez dłużnika skierowanej przeciwko niemu egzekucji dotyczy całego jego majątku (art. 803 k.p.c.), chyba że odpowiada on za zobowiązanie z ograniczeniem i zostało ono na jego rzecz zastrzeżone w tytule wykonawczym. Wówczas obowiązek zniesienia egzekucji może dotyczyć tylko poszczególnych składników tego majątku lub ich zbiorów, funkcjonujących jako pewne wyodrębnione masy (np. spadek, przedsiębiorstwo, majątek wspólny). Brak zastrzeżenia w tytule wykonawczym ograniczenia odpowiedzialności na rzecz osoby, przeciwko której prowadzi się egzekucję sprawi, że odpowie ona za zobowiązanie całym majątkiem. Wdrożone już postępowanie egzekucyjne nie jest bowiem postępowaniem właściwym do konkretyzowania treści i zakresu świadczenia obciążającego dłużnika, w celu oznaczenia granic jego odpowiedzialności za egzekwowane zobowiązanie.

Stanowiące przedmiot cywilnego zobowiązania świadczenie polegające na zaniechaniu (znoszeniu) podlega wykonaniu w ten sposób, że dłużnik wstrzymuje się od czynności, jakie normalnie mógłby podjąć na podstawie przysługującego mu prawa lub wolności osobistej. „Znoszenie egzekucji” nie jest świadczeniem ze stosunku cywilnego. Do „znoszenia egzekucji” dochodzi dopiero wtedy, gdy wierzyciel wdroży przeciwko dłużnikowi postępowanie egzekucyjne, bo ten nie wykonał dobrowolnie zobowiązania ciążącego na nim w stosunku do wierzyciela legitymującego się wobec organów egzekucyjnych tytułem wykonawczym. Znoszenie egzekucji jest zatem pewnym stanem wywołanym stosowaniem prawa publicznego, w związku z egzekucją świadczenia pieniężnego lub niepieniężnego, ale nadającego się do wyegzekwowania sposobami przewidzianymi w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym. Obowiązek znoszenia egzekucji ma charakter publicznoprawny i może spoczywać tylko na osobie będącej według treści tytułu wykonawczego dłużnikiem zobowiązania sprowadzającego się do zachowania się wobec wierzyciela w określony sposób.

Postanowienie SN z dnia 16 maja 2019 r., III CZP 2/19

Standard: 55567 (pełna treść orzeczenia)