Stosowanie art. 382 k.p.c. w postępowaniu wieczystoksięgowym

Należy podzielić dominujący w judykaturze Sądu Najwyższego pogląd, iż art. 6268 § 2 k.p.c. wyznacza zakres kognicji nie tylko sądu pierwszej instancji rozpoznającego wniosek o wpis, ale także sądu drugiej instancji rozpoznającego apelację od dokonanego wpisu albo odmowy jego dokonania (por. postanowienia SN z dnia 20 października 2011 r., III CSK 322/10; z dnia 30 czerwca 2011 r., III CSK 272/10; z dnia 12 stycznia 2011 r., I CSK 182/10; z dnia 5 stycznia 2011 r., III CSK 84/10; z dnia 21 lipca 2010 r., III CSK 322/09; z dnia 9 lipca 2009 r., III CSK 348/08; z dnia 16 stycznia 2009 r., III CSK 239/08; z dnia 4 grudnia 2008 r., I CSK 207/08; z dnia 6 października 2006 r., V CSK 214/06; z dnia 21 czerwca 2006 r., I CSK 115/06, z dnia 5 października 2005 r., II CK 781/04; z dnia 4 lutego 2004 r., I CK 543/03; z dnia 23 maja 2003 r., III CKN 109/01; z dnia 1 kwietnia 2003 r., II CKN 1419/00; z dnia 27 kwietnia 2001 r., III CKN 354/00).

Konsekwencją takiej wykładni art. 626[8] § 2 k.p.c. jest brak możliwości uwzględnienia przez sąd drugiej instancji dokumentów powołanych dopiero w apelacji, a tym samym brak możliwości odpowiedniego (art. 13 § 2 k.p.c.) stosowania w postępowaniu wieczystoksięgowym art. 382 k.p.c., nakazującego sądowi drugiej instancji przyjęcie za podstawę orzekania materiału zgromadzonego w postępowaniu apelacyjnym, oraz art. 381 k.p.c., pozwalającego sądowi drugiej instancji na uwzględnienie nowych faktów i dowodów, które nie mogły być powołane przed sądem pierwszej instancji.

Jak przyjmuje się w orzecznictwie Sądu Najwyższego kwestia ta może jednak przedstawiać się odmiennie w przypadku powołanych dopiero w apelacji dokumentów wskazujących na istnienie przeszkody do dokonania wpisu (por. postanowienia SN z dnia 9 lutego 2011 r., V CK 220/10, z dnia 7 lutego 2006 r., IV CK 361/05; z dnia 11 stycznia 2000 r., I CKN 337/98, postanowienie z dnia 12 stycznia 2012 r., IV CSK 251/11 oraz postanowienie z dnia 16 listopada 2011 r., II CSK 538/10).

Prezentowany jest także pogląd, że w postępowaniu wieczystoksięgowym sąd drugiej instancji może uwzględnić nowe fakty i dowody, które nie mogły być powołane przed sądem pierwszej instancji, ale musi je ocenić według stanu z chwili dokonania wpisu albo odmowy jego dokonania. Jednak i ten pogląd odnoszony jest jedynie do przeszkód do dokonania wpisu (por. postanowienie SN z dnia 4 grudnia 2008 r., I CSK 207/08) a w pozostałym zakresie nie dopuszcza się możliwości powoływania się dopiero na etapie postępowania apelacyjnego na dalsze dokumenty mające stanowić podstawę wpisu, jeśli w ocenie sądu pierwszej instancji dołączone do wniosku dokumenty nie były wystarczające do jego dokonania (por. postanowienie SN z dnia 11 maja 2004 r., II CK 280/03).

Postanowienie SN z dnia 21 lutego 2013 r., IV CSK 385/12

Standard: 55367 (pełna treść orzeczenia)