Odpowiedzialność za szkody wywołane ujawnieniem danych z rejestrów niezgodnych ze stanem rzeczywistym

Wydanie przez Centralną Informację Rejestru Zastawów zaświadczenia, zawierającego informacje zgodne z bazą danych centrali Rejestru, ale niezgodne ze stanem rzeczywistym, może być podstawą odpowiedzialności Skarbu Państwa na podstawie art. 417 k.c.

Jeżeli pozwanym był Skarb Państwa – statio fisci Minister Sprawiedliwośc, to zachowania wszystkich służb podległych Ministrowi Sprawiedliwości powinny podlegać ocenie w ramach koncepcji winy bezimiennej pod kątem bezprawności.

Odpisy i zaświadczenia wydawane przez Centralną Informację o zastawach rejestrowych mają moc dokumentów wydawanych przez sąd. Zatem, zgodnie z art. 244 § 1 k.p.c., dokumenty te korzystają z domniemania prawdziwości tego, co zostało w nich zaświadczone. Prawdziwość wyraża się w zgodności z rzeczywistym stanem faktów.

Obiektywna bezprawność zachowania funkcjonariuszy Skarbu Państwa polegała na wywołaniu przeświadczenia o braku wniosku powoda, a co za tym idzie, o wygaśnięciu zastawu bankowego, podczas gdy w rzeczywistości wniosek powoda został złożony do Sądu Rejestrowego w wymaganym terminie, którego upływ przypadał na dzień 30 czerwca 1998 r. i zastaw dotyczący zastawnika Arkadiusza F. nie wygasł. Przyczyny braku właściwej orientacji Centralnej Informacji w tym zakresie, z punktu widzenia obiektywnej bezprawności, powinny być obojętne.

Skoro od terminowego złożenia wniosku o wpis zastawu do rejestru zastawów ustawa uzależniała skutek w postaci zachowania przez zastawnika dotychczasowego prawa (art. 50 ust. 2 ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów), a informacja o istnieniu prawa bądź jego wygaśnięciu miała doniosłe znaczenie w obrocie przedmiotem zastawu, rzeczą Ministra Sprawiedliwości było zadbać o taką organizację pracy podległych służb administracyjnych (Centrali Rejestru, Centralnej Informacji, sekretariatów sądów rejestrowych), aby nie zachodziła możliwość rozbieżności pomiędzy stanem wiedzy Centrali Rejestru i sekretariatu sądu rejestrowego co do złożenia wniosku przez zastawnika.

Wyrok SN z dnia 27 marca 2003 r., V CKN 41/01

Standard: 55324 (pełna treść orzeczenia)