Niedopuszczalność przelewu nadpłaty podatku, świadczeń publicznoprawnych

Nadpłata, o której mowa w art. 74 § 2 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. Nr 137, poz. 926 ze zm.), nie może być przedmiotem cesji (art. 509 k.c.).

Zasada autonomii i odrębności prawa podatkowego w stosunku do prawa cywilnego nie wymaga potwierdzania ani szerszego uzasadnienia.

Instytucja nadpłaty obejmująca sposoby rozliczania po jej powstaniu, wskazanie uprawnionego do jej zwrotu i formy zwrotu oraz wygaśnięcie prawa do zwrotu, zostały w sposób wyczerpujący uregulowane w Ordynacji podatkowej, której przepisy nie mogą być eliminowane, bądź ograniczane przez stosowanie instytucji prawa cywilnego, o ile nie wynika to z przepisów prawa podatkowego. Organ podatkowy dokonując zwrotu nadpłaty nie może mieć innego wierzyciela w następstwie przeniesienia nadpłaty z majątku wierzyciela na osobę trzecią, na podstawie umowy między dawnym a nowym wierzycielem. Przewidziane w kodeksie cywilnym reżimy przenoszenia praw, tj. przeniesienie własności, przelew wierzytelności, czy zbycie spadku znajdują zastosowanie tylko do rozporządzania cywilnymi prawami podmiotowymi. W drodze cesji nie mogą być przenoszone uprawnienia publicznoprawne. Zagadnienie ich przenoszenia nie pozostaje w sferze regulacji prawa cywilnego. Nadpłata nie może być przedmiotem przelewu. Ukształtowana została przez ustawę jako prawo nieprzenoszalne. Przelew w kształcie obowiązującym w kodeksie cywilnym zrodził się z potrzeby obrotu wierzytelnościami w gospodarce posługującej się rozwiniętym obrotem pieniężnym i kredytowym. Jest zatem wykorzystywany do realizacji określonych celów gospodarczych.

Uchwała SN z dnia 26 listopada 2003 r., III CZP 84/03

Standard: 55247 (pełna treść orzeczenia)