Podwyższenie ceny przez sprzedawcę o kwotę rabatu w razie niedotrzymania terminu zapłaty przez kupującego

Pozostawienie określenia wysokości świadczenia wzajemnego drugiej stronie jest, co do zasady, dopuszczalne. Możliwość taką obejmuje m.in. hipoteza art. 536 § 1 k.c., jednakże uzgodnione warunki powierzenia ustalenia wysokości świadczenia wzajemnego drugiej stronie muszą się mieścić w granicach swobody umów (art. 353[1] k.c.).

Założeniem umowy sprzedaży i innych umów wzajemnych jest ekwiwalentność uzgodnionych świadczeń; według woli stron, świadczenie jednej z nich ma być odpowiednikiem świadczenia drugiej (art. 487 § 2 k.c.). 

Powierzenie sprzedawcy ustalenia ostatecznej wysokości ceny przez jej podwyższenie o kwotę rabatu w razie niedotrzymania terminu zapłaty trudno samo w sobie uznać za niedające się pogodzić z rozkładem praw i obowiązków stron, jaki zakłada ekwiwalentność świadczeń w umowie sprzedaży. Nawet pozostawienie decyzji w tym względzie uznaniu sprzedawcy i umożliwienie mu podjęcia tej decyzji w całym okresie biegu terminu przedawnienia roszczenia o zapłatę ceny daje się pogodzić z wspomnianym rozkładem praw i obowiązków. Kwota, o którą może nastąpić podwyższenie ceny, jest znana, określona jest też jednoznacznie, leżąca w sferze oddziaływania kupującego, przesłanka warunkująca możliwość podwyższenia ceny, a to, że podjęcie decyzji w tym względzie zależy od uznania sprzedawcy i może on podjąć tę decyzję do chwili upływu terminu przedawnienia roszczenia o zapłatę ceny, nie godzi w interesy kupującego, ponieważ dopóty, dopóki sprzedawca nie złoży stosownego oświadczenia woli, kupujący nie jest obowiązany zapłacić podwyższonej ceny. O tyle więc, o ile klauzula powierzająca sprzedawcy ustalenie ostatecznej wysokości ceny na powyższych warunkach daje się pogodzić z rozkładem praw i obowiązków stron, jaki zakłada ekwiwalentność świadczeń w umowie sprzedaży, nie ma podstaw do jej uznania za sprzeciwiającą się właściwości (naturze) oddzielnie rozpatrywanych stosunków sprzedaży między stroną powodową a pozwanym (art. 353[1] k.c.).

Wyrok SN z dnia 20 maja 2004 r., II CK 354/03

Standard: 55179 (pełna treść orzeczenia)