Związanie złożoną ofertą
Oferta (art. 66 k.c.)
Zwrot „w obecności drugiej strony” należy interpretować jako kontakt bezpośredni, a niezwłoczność przyjęcia oferty, o której mowa w art. 66 § 2 k.c., oznacza "w czasie trwania bezpośredniego porozumiewania się", a więc dopóki istnieje jednoczesna obecność obu stron albo ich bezpośredni kontakt na odległość (A. Brzozowski (w:) K. Pietrzykowski: Komentarz do Kodeksu cywilnego, t. I, 2011, s. 385; S. Rudnicki (w:) S. Dmowski, S. Rudnicki: Komentarz do Kodeksu cywilnego, 2007, s. 301-302).
Gdy oferta została złożona w inny sposób (w rozstrzyganej spawie: za pośrednictwem sekretariatu), to przestaje wiązać z upływem czasu, w którym składający ofertę mógł w zwykłym toku czynności otrzymać odpowiedź wysłaną bez nieuzasadnionego opóźnienia. Po tym terminie oferta wygasa, a złożone przez pracodawcę oświadczenie o jej przyjęciu jest bezskuteczne (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2001 r., I PKN 517/00).
W literaturze (P. Machnikowski (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, red. prof. E. Gniewek, prof. P. Machnikowski, Warszawa 2023) wskazuje się, że ustalając okres związania tak złożoną ofertą, należy uwzględnić: czas potrzebny na dojście oferty do adresata (zależny od użytego sposobu komunikacji), czas potrzebny oblatowi do rozważenia oferty i podjęcia decyzji (zależny od rodzaju i treści proponowanej umowy, ewentualnie struktury organizacyjnej oblata niebędącego osobą fizyczną i obowiązującej w tej strukturze procedury podejmowania decyzji itp.), czas potrzebny na przygotowanie i wysłanie odpowiedzi (zależny od formy, w jakiej ma ona być udzielona) oraz czas potrzebny na dojście odpowiedzi do adresata (zależny od użytego sposobu komunikacji).
Wyrok SN z dnia 6 lutego 2024 r., I PSKP 18/23
Standard: 83129 (pełna treść orzeczenia)
Następstwem złożenia oferty jest powstanie stanu związania oferenta złożoną ofertą. Stan ten powstaje w różnym czasie – w zależności od tego, czy oferta kierowana jest do indywidualnie określonego adresata, czy też do nieoznaczonego kręgu adresatów ( ad incertas personas). W pierwszym wypadku wiąże ona od momentu udostępnienia jej adresatowi w taki sposób, że mógł zapoznać się z jej treścią (art. 61 § 1 k.c.) (np. oferta sprzedaży samochodu skierowana w stosunku do konkretnej osoby - sąsiada), natomiast w drugim wypadku wiąże od chwili jej ogłoszenia (np. oferta sprzedaży towaru – jajek, ziemniaków, skierowana do nieokreślonej liczny kupców na targu).
W okresie związania ofertą oferent musi „pozostawać w stanie gotowości” do wykonania umowy, licząc się z przyjęciem oferty przez oblata.
Przepis art. 66 § 2 k.c. rozróżnia 2 sytuacje komunikacji oferenta i oblata. Pierwsza sytuacja polega na złożeniu oferty w obecności drugiej strony albo złożeniu jej za pośrednictwem bezpośredniego porozumiewania się na odległość („złożenie oferty między obecnymi”), tzn. chodzi o taką sytuację, gdy strony są oddalone od siebie, ale komunikują się za pomocą urządzeń działających w ten sposób, że proces komunikacji nie jest podzielony na wyraźnie odrębne i rozłożone w czasie zespoły czynności każdej ze stron, a komunikat jednej strony w chwili jego wysłania lub niezauważalnie później dociera do drugiej (np. telefon, komunikator internetowy – skype, czat). W tym przypadku oferta przestaje wiązać, jeżeli nie zostanie przyjęta niezwłocznie, czyli bez uzasadnionej zwłoki. Pojęcie to oznacza pewien zakres czasu przeznaczony do namysłu oblatowi, który winien trwać nie dłużej niż trwa wzajemne spotkaniem czy rozmowa w toku których została złożona oferta.
Druga sytuacja „oferta złożona w inny sposób”, tzw. złożenie oferty między nieobecnymi, polega na tym, że oferent przekazał swoje oświadczenie oblatowi za pomocą takich środków łączności, których użycie powoduje rozdzielenie procesu komunikacji na odrębne i rozłożone w czasie zespoły czynności każdej ze stron, a pomiędzy nadaniem komunikatu przez jedną stronę, a otrzymaniem go przez drugą stronę może upłynąć pewien czas (np. tradycyjna dogra pocztowa, faks, komunikacja elektroniczna, tj. e-mail – metoda offline). W tym przypadku oferta przestaje wiązać z upływem czasu, w którym składający ofertę mógł w zwykłym toku czynności otrzymać odpowiedź wysłaną bez uzasadnionego opóźnienia. Adresat oferty może ją w całości przyjąć, lub odrzucić. Nie ma natomiast możliwości wprowadzenia jakichkolwiek zmian lub uzupełnień do treści proponowanej umowy. W wyniku przyjęcia przez oblata umowy dochodzi do zawarcia umowy.
Wyrok SR w Ciechanowie z dnia 13 lutego 2019 r., I C 1921/18
Standard: 55054 (pełna treść orzeczenia)