Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej wobec dłużnika będącego osobą fizyczną (art. 374 p.u.)

Orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej na podstawie art. 374 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz.U. Nr 60, poz. 535 ze zm.) jest niezależne od tego, czy został złożony wniosek o ogłoszenie upadłości.

W art. 374 ust.1 Pr.u.n. rozszerzono zakres stosowania sankcji przewidzianej w art. 373 Pr.u.n. na tych dłużników, będących osobami fizycznymi, których niewypłacalność jest następstwem ich celowego działania lub rażącego niedbalstwa. Odpowiedzialność na tej podstawie nie zależy od złożenia przez dłużników terminowego wniosku o ogłoszenie upadłości. Takiego warunku nie zawiera art. 374 Pr.u.n., a także nie można wyprowadzić go z analizy innych przepisów tytułu X Prawa upadłościowego i naprawczego, regulujących postępowanie w sprawach orzekania zakazu prowadzenia działalności gospodarczej. W art. 373 ust. 1 pkt 1-4 oraz ust. 3 pkt 1 i 2 Pr.u.n. zostały wymienione okoliczności, których stwierdzenie uzasadnia wydanie orzeczenia o pozbawieniu prawa prowadzenia działalności gospodarczej. W art. 374 ust. 1 Pr.u.n. przyjęto jedynie jako dodatkową podstawę orzeczenia zakazu prowadzenia działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 373, stan niewypłacalność dłużnika będącego osobą fizyczną, który jest następstwem jego celowego działania lub rażącego niedbalstwa. Jest to samodzielna przesłanka orzeczenia zakazu, niezależna od tego, czy został złożony wniosek o ogłoszenie upadłości i jaki był jego skutek.

Niewątpliwie tylko na podstawie art. 374 ust. 1 odpowiada dłużnik, będący osobą fizyczną, który wykonał ustawowy obowiązek (art. 21 ust. 1 Pr.u.n.) i złożył wniosek o ogłoszenie upadłości w terminie dwóch tygodni od dnia powstania stanu niewypłacalności, jeżeli tylko zostanie wykazane, że niewypłacalność jest następstwem jego celowego działania lub rażącego niedbalstwa. Wyłącznie na tej podstawie będzie także odpowiadał dłużnik, który doprowadził do własnej niewypłacalności, jeżeli nie zgłosił wniosku o ogłoszenie upadłości w ustawowym terminie, ale stało się to bez jego winy. Dłużnik odpowiada za stan niewypłacalności będący następstwem jego celowego działania lub rażącego niedbalstwa, mimo to, że nie zostało wszczęte postępowanie upadłościowe zarówno z jego inicjatywy, jak i z inicjatywy innych uprawnionych podmiotów.

Postanowienie SN z dnia 23 marca 2006 r., IV CSK 35/05

Standard: 54868 (pełna treść orzeczenia)