Odpowiedzialność deliktowa za zaniechanie zapewnienia świadczenia z ubezpieczenia ze względu na stan zdrowia lub wiek albo pozostawania bez pracy nie z własnej woli (art. 417[1] § 4 k.c.)
Zaniechanie normatywne (art. 417 [1] § 4 k.c.) Prawo do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy nie z własnej woli
Obowiązujące prawo – w tym art. 67 Konstytucji i art. 12 ust. 2 i 3 Europejskiej Karty Społecznej sporządzonej w Turynie dnia 18 października 1961 r. (Dz.U. z 1999 r. Nr 8, poz. 67) – nie nakłada na Państwo obowiązku zapewnienia każdemu obywatelowi niezdolnemu do pracy ze względu na stan zdrowia lub wiek albo pozostającemu bez pracy nie z własnej woli, świadczenia z ubezpieczenia społecznego zapewniającego zaspokojenie niezbędnych potrzeb.
O deliktowym zaniechaniu legislacyjnym można mówić tylko wówczas, gdy obowiązek wydania określonego aktu normatywnego przewiduje konkretny przepis, który wskazuje jednocześnie zakres koniecznej regulacji. Musi zatem istnieć przepis nakładający na ustawodawcę obowiązek wydania aktu normatywnego regulującego ściśle określoną materię, tak aby można było dokładnie wskazać zakres koniecznej regulacji.
Z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej wynika jedynie, że pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach godności człowieka. Nie wynika jednak z tego obowiązek Państwa zapewnienia każdemu pozostającemu nie z własnej woli bez pracy świadczenia z ubezpieczenia społecznego na poziomie umożliwiającym życie w warunkach godności człowieka.
Choć art. 12 ust. 2 EKS zobowiązuje państwa do utrzymywania zabezpieczenia społecznego przynajmniej na poziomie określonym w przepisach Konwencji nr 102, to także państwa, które nie ratyfikowały tej Konwencji, a do takich należy Polska, mogą spełniać wymogi art. 12 ust. 2 EKS, jeżeli przewidziany w nich poziom zabezpieczenia społecznego faktycznie odpowiada poziomowi Konwencji nr 102, tj. obejmuje określoną liczbę ubezpieczonych zatrudnionych lub zamieszkałych w danym państwie i gwarantuje im ochronę przed co najmniej trzema wybranymi kategoriami ryzyk społecznych i ekonomicznych (choroba, inwalidztwo, macierzyństwo, starczy wiek, śmierć, bezrobocie, wypadek przy pracy lub choroba zawodowa).
Wyrok SN z dnia 13 kwietnia 2007 r., I CSK 488/06
Standard: 54554 (pełna treść orzeczenia)