Poddanie się egzekucji w akcie notarialnym i nadanie takiemu aktowi klauzuli wykonalności

Zasadą przyjętą w prawie procesowym cywilnym jest, że do wdrożenia przeciwko określonej osobie (dłużnikowi) środków przymusu państwowego w celu zrealizowana ciążącego na niej obowiązku względem innego podmiotu (wierzyciela) może dojść dopiero po zweryfikowaniu w postępowaniu przed sądem, czy istnieje obowiązek, który miałby podlegać egzekucji i w jakim kształcie. Oświadczenie o poddaniu się egzekucji nie likwiduje ewentualnego sporu o istnienie i wysokość wierzytelności, której dotyczy, nie korzysta z atrybutów właściwych prawomocnemu orzeczeniu (art. 365 i 366 k.p.c.), czy ugodzie zawartej między stronami stosunku prawnego, na nowo określającej treść ich praw i odpowiadających im obowiązków.

Złożenie oświadczenia o poddaniu się egzekucji sprawia, że wierzyciel zostaje wyposażony w instrument, pozwalający mu na wdrożenie procedury przymusowego zaspokojenia, w razie gdyby dłużnik nie wykonał obowiązku, co do którego poddał się egzekucji, bez konieczności uprzedniego zweryfikowania przez sąd, czy obowiązek ten rzeczywiście istnieje. Osoba składająca oświadczenie o poddaniu się egzekucji godzi się na to, że na nią zostanie przeniesiony ciężar prowadzenia postępowania, zmierzającego do rozstrzygnięcia ewentualnego sporu z osobą, którą upoważniła do prowadzenia egzekucji o istnienie i wysokość obowiązku, a dojść do takiego sporu może już po użyciu przeciwko niej środków przymusu państwowego ‎w celu wykonania obowiązku, którego to oświadczenie dotyczyło (szerzej ‎w uz. wyroku TK z 26 stycznia 2005 r., P 10/04). Tego rodzaju konsekwencje złożenia oświadczenia ‎o poddaniu się egzekucji sprawiają, że nie należy mu przypisywać tylko znaczenia materialnoprawnego (zob. uchwałę SN z 9 lutego 2005 r., III CZP 80/04 i postanowienie SN z 5 marca 1999 r., I CKN 1069/98).

Czynność ta jest dokonywana wprawdzie poza postępowaniem sądowym (do wszczęcia którego może nigdy nie dojść), ale ma ona wywołać przede wszystkim skutki procesowe.

Wyrok SN z dnia 6 marca 2024 r., II CSKP 1778/22

Standard: 88654 (pełna treść orzeczenia)

Dokonanie przez pełnomocnika czynności prawnej z samym sobą następuje wówczas, gdy pełnomocnik składa lub odbiera oświadczenie woli, z jednej strony, w imieniu reprezentowanego, z drugiej strony, w imieniu własnym, a również wtedy, gdy pełnomocnik, reprezentując obie strony czynności prawnej, składa lub odbiera oświadczenie w imieniu obu reprezentowanych stron.

Sam fakt częściowej zapłaty nie jest równoznaczny z wyłączeniem możliwości naruszenia interesów mocodawcy w rozumieniu art. 108 zd. 1 k.c., jak również nie jest równoznaczny ze złożeniem przez dłużnika oświadczenia o poddaniu się egzekucji w rozumieniu art. 777 § 1 pkt 5 k.p.c., które jest oświadczeniem sformalizowanym tak co do formy jak i treści. W konsekwencji przepis ten swoim zakresem normatywnym obejmuje sytuacje, gdy pełnomocnik składa w imieniu mocodawcy oświadczenie o poddaniu się egzekucji, którego beneficjentem jest pełnomocnik.

Postanowienie SN z dnia 20 marca 2019 r., IV CSK 395/18

Standard: 87388 (pełna treść orzeczenia)