Kognicja sądu w sprawach o naruszenie posiadania (art. 478 k.p.c.)
Postępowanie w sprawach o naruszenie posiadania (art. 478 – 479 k.p.c. i art. 817 k.p.c.)
Na podstawie zaś art. 478 k.p.c. w sprawach o naruszenie posiadania sąd bada jedynie ostatni stan posiadania i fakt jego naruszenia, nie rozpoznając samego prawa (np. kto jest właścicielem posiadanej rzeczy) ani dobrej wiary pozwanego.
Zgodnie ze wskazanym przepisem Sąd bada zatem jedynie ostatni stan posiadania i fakt jego naruszenia, zatem posiadacz służebności może wystąpić o przywrócenie poprzedniego stanu posiadania służebności i o zaniechanie dalszych naruszeń, przeciwko temu kto samowolnie naruszył posiadanie służebności, jak również przeciwko temu, na czyją korzyść naruszenia dokonano.
Zakaz badania zgodności posiadania z prawem odnosi się zarówno do powoda, jak i pozwanego. Tak więc w procesie posesoryjnym nie wolno badać ani tego, czy powód (posiadacz) jest osobą uprawnioną (np. czy podpisywał umowę pozwalającą na posiadanie rzeczy spornej, czy też skąd wynika jego prawo do posiadania), ani też tego, czy przymiot taki przysługuje pozwanemu (np. czy jest właścicielem rzeczy, która powód posiadał). Badanie to jest jednak dopuszczalne o tyle, o ile może to pomóc w dokonaniu ustaleń co do posiadania i faktu jego naruszenia (wyr. SN z dnia 3 czerwca 1966 r., III CR 108/66).
Zakaz badania dobrej wiary powoda jest bezwzględny.
Przepis art. 478 k.p.c. statuuje m.in. niedopuszczalność badania prawa pozwanego np. prawa własności do rzeczy. (...) stan posiadania w rozumieniu komentowanego przepisu to podlegający ochronie stan posiadania istniejący w chwili naruszenia.
Wyrok SR w Tarnowie z dnia 12 czerwca 2019 r., I C 2897/18
Standard: 54198 (pełna treść orzeczenia)
Swoistość postępowania o ochronę posiadania zawarta w przepisie art. 478 k.p.c. polega na ograniczeniu kompetencji kognicyjnych i judykacyjnych Sądu. Bada on jedynie ostatni stan posiadania i fakt jego naruszenia, nie rozpoznając samego prawa ani dobrej wiary pozwanego.
Ochrona posesoryjna – nie sięga prawa ani dobrej wiary pozwanego - ma bowiem z założenia charakter tymczasowy (prowizoryczny). Innymi słowy, realizowana jest przez roszczenia o charakterze obiektywnym, których byt niezależny jest od psychicznego nastawienia sprawcy naruszenia posiadania.
Proces o naruszenie posiadania ma co do zasady doprowadzić do szybkiego i skutecznego rozstrzygnięcia, czy doszło do samowolnego naruszenia posiadania oraz orzeczenia o sankcji tego naruszenia. Chodzi wobec tego z jednej strony o bezzwłoczne udzielenie ochrony posiadaczowi, bez względu na to, czy jego posiadanie było atrybutem prawa, a z drugiej - o szybkie zlikwidowanie stanu będącego następstwem aktu samowoli naruszyciela.
Wyrok SO w w Nowym Sączu z dnia 5 czerwca 2019 r., III Ca 809/18
Standard: 67508 (pełna treść orzeczenia)