Nieważność wyroku

Stanowczo należy odrzucić koncepcję nieważności wyroku, gdyż kodeks postępowania cywilnego – odmiennie niż kodeks postępowania karnego (art. 101 § 1) – nie przewiduje nieważności orzeczeń. Nie można także skonstruować, odwołując się do analogii z prawa cywilnego materialnego, które jest dziedziną prawa prywatnego, pojęcia bezwzględnej lub względnej nieważności wyroku jako czynności prawnoprocesowej, a więc podejmowanej w ramach prawa publicznego.

W procesie cywilnym nie ma też miejsca dla formuły „wyroku bezwzględnie nieważnego”, wprowadzonej na grunt postępowania administracyjnego dla określenia decyzji administracyjnych wydanych przez organ oczywiście niewłaściwy lub wprawdzie przez organ kompetentny, ale bez zachowania jakiejkolwiek procedury (formułę tę Sąd Najwyższy określił w orzeczeniu z dnia 14 września 1922 r., C 254/22, a do powojennego porządku prawnego przeniósł orzeczeniem z dnia 31 maja 1946 r., C marca 217/46).

 O wyroku „nieważnym” można bowiem mówić tylko w tym sensie, w jakim w kodeksie postępowania cywilnego operuje się pojęciem nieważności postępowania, która jest przyczyną odwoławczą, nakazującą uchylenie zaskarżonego orzeczenia (art. 378 § 1, art. 386 § 2 i art. 393[11]).

Powody nieważności postępowania zostały wyczerpująco wyliczone w art. 379 k.p.c.

Uchwała SN z dnia 26 września 2000 r., III CZP 29/00

Standard: 53408 (pełna treść orzeczenia)