Zapis sporu wekslowego na sąd polubowny

Zapis na sąd polubowny, dotyczący sporów wynikających z umowy leżącej u podstaw wystawienia weksla, nie obejmuje sporu o roszczenie wekslowe przeciwko wystawcy.

Jakkolwiek zapis sporu wekslowego na sąd polubowny w świetle art. 1157 k.p.c. jest dopuszczalny, to jednak jego dokonanie musi być z punktu widzenia wierzyciela wekslowego ocenione jako wysoce nieracjonalne, pozbawia bowiem wierzyciela wekslowego korzyści, jakie zapewnia mu dochodzenie zapłaty weksla w postępowaniu nakazowym przed sądem powszechnym (art. 485 § 2 k.p.c.), w szczególności związanych z możliwością uzyskania tytułu zabezpieczenia (art. 492 § 1 i 2 k.p.c.) i natychmiastową wykonalnością orzeczenia zasądzającego zapłatę (art. 492 § 3 k.p.c.).

Nie można się zgodzić ze stanowiskiem, znajdującym wyraz w postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 2 kwietnia 2003 r., I CK 287/02, że analogiczne korzyści do tych, które daje postępowanie nakazowe dochodzącemu zapłaty weksla, można sobie zapewnić w postępowaniu arbitrażowym przez odwołanie się do przepisów o postępowanie nakazowym w ramach uzgodnienia stron co do „zasad i sposobu postępowania przed sądem polubownym” (art. 1184 § 1 k.p.c.). W szczególności, w ramach postępowania arbitrażowego nie wchodzi w grę zastosowanie analogicznych rozwiązań do przewidzianych w postępowaniu nakazowym w zakresie dotyczącym tytułu zabezpieczenia (art. 1181 § 3 k.p.c.) i natychmiastowej wykonalności orzeczenia zasądzającego zapłatę (art. 1212 § 2 k.p.c.), nie ulega zaś wątpliwości, że weksel może należycie spełniać wszystkie swe funkcje, w tym najdonioślejszą obecnie w praktyce obrotu wekslowego funkcję gwarancyjną, tylko wtedy, gdy zapłata na jego podstawie jest dochodzona w postępowaniu nakazowym.

Ze względu na wskazaną nieracjonalność zapisu sporu wekslowego na sąd polubowny należy przyjąć, że dojście takiego zapisu do skutku wymaga wyraźnego, a w każdy razie niebudzącego wątpliwości zastrzeżenia co do danego roszczenia wekslowego (por. uchwała SN z dnia 24 lutego 2005 r., III CZP 86/04). Wyklucza to rozciągnięcie zawartego w umowie leżącej u podstaw wystawienia weksla zapisu na sąd polubowny sporów związanych z tą umową na spory o roszczenie wekslowe przeciwko wystawcy. Zawarty w tej umowie zapis na sąd polubowny nie może uzasadniać opartego na nim zarzutu pozwanego wystawcy weksla – inaczej niż uznano w wymienionej uchwale – nawet w przypadku „przeniesienia sporu z płaszczyzny stosunku wekslowego na płaszczyznę prawa cywilnego”. Takie „przeniesienie sporu” zakłada merytoryczne zbadanie sprawy (por. wyrok SN z dnia 22 czerwca 2006 r., V CSK 86/06), zarzut zaś zapisu na sąd polubowny powinien być nie tylko wniesiony przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy, ale i możliwy do rozstrzygnięcia bez wdawania się w spór co do istoty sprawy. W art. 1165 § 1 k.p.c. chodzi przecież o to, aby w przypadkach zastrzeżenia zapisu na sąd polubowny, sąd powszechny nie badał merytorycznie objętego nim sporu, skoro właściwy do jego rozpoznania jest sąd polubowny.

Wyrok SN z dnia 16 grudnia 2010 r., I CSK 112/10

Standard: 53317 (pełna treść orzeczenia)

Zarzut zapisu na sąd polubowny, dotyczącego stosunku prawnego pomiędzy wystawcą weksla a remitentem, jest skuteczny w stosunku do wystawcy weksla także wtedy, gdy pozwanym, obok tego wystawcy weksla, jest poręczyciel wekslowy, który nie był stroną umowy poddającej spór pod rozstrzygnięcie sądu polubownego.

Uchwała SN z dnia 24 lutego 2005 r., III CZP 86/04

Standard: 53333 (pełna treść orzeczenia)

Zobacz glosy