Obligacyjno-rzeczowy skutek zbycia spadku (art. 1052 § 1 i 2 k.c.)
Obligacyjno-rzeczowy skutek zbycia spadku; forma umowy (art. 1052 k.c.) Zasada podwójnego skutku; zasada konsensualności; Zasada kauzalności (art. 155 § 1 i art. 156 k.c.)
Zgodnie z art. 1052 § 1 k.c., umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do zbycia spadku przenosi spadek na nabywcę, chyba że strony postanowiły inaczej. Podobna regulacja zawarta jest w art. 155 § 1 k.c., dotyczącym umowy przenoszącej własność nieruchomości lub innej rzeczy oznaczonej co do tożsamości.
Umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości, jak również zobowiązująca do zbycia spadku, w skład którego wchodzi nieruchomość, wywołuje zatem skutek obligacyjno-rzeczowy, przenosząc własność na nabywcę od razu, z chwilą zawarcia umowy, chyba że strony postanowiły inaczej; wówczas umowa wywołuje jedynie skutek obligacyjny i do osiągnięcia skutku rzeczowego w postaci przejścia własności konieczne jest zawarcie drugiej umowy przenoszącej własność bezwarunkowo.
Taka sytuacja występuje również w razie zawarcia umowy przeniesienia własności nieruchomości pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu, gdyż zgodnie z art. 157 k.c. własność nieruchomości nie może być przeniesiona pod warunkiem ani z zastrzeżeniem terminu. W razie zastrzeżenia warunku lub terminu w umowie zobowiązującej do przeniesienia własności nieruchomości, umowa taka wywołuje jedynie skutek obligacyjny i do przeniesienia własności konieczne jest dodatkowe porozumienie stron obejmujące ich bezwarunkową zgodę na niezwłoczne przejście własności.
Postanowienie SN z dnia 4 kwietnia 2012 r., I CSK 359/11
Standard: 53062 (pełna treść orzeczenia)