Wysokość odszkodowania, o którym mowa w art. 56 k.p.

Art. 58 k.p. określa wysokość odszkodowania należnego pracownikowi, jeżeli umowa o pracę została rozwiązana bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów prawa, a pracownik wybrał roszczenie o odszkodowanie albo zostało ono orzeczone przez sąd pracy jako roszczenie alternatywne (art. 56 § 2 k.p.), gdy stwierdzi, że w konkretnych okolicznościach przywrócenie do pracy byłoby niemożliwe lub niecelowe. Oznacza to, że sąd pracy uznając, iż rozwiązanie umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia nastąpiło z naruszeniem przepisów prawa nie ma możliwości określania wysokości tego odszkodowania w inny sposób jak określony w art. 58 k.p., czyli w nawiązaniu do wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia (art. 36 § 1 k.p.).

Norma ukształtowana treścią art. 58 k.p., dotycząca pracownika, którego bezprawnie pozbawiono zatrudnienia bez zachowania okresu wypowiedzenia, nie jest tożsama z normą wynikającą z art. 47[1] k.p. Tylko w art. 47[1] k.p. sformułowano wymóg minimalnego odszkodowania, które nie może być niższe od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.

Przepis art. 58 k.p. posługuje się natomiast sformułowaniem „za okres wypowiedzenia” i w ten sposób limituje wysokość odszkodowania dla pracownika z tytułu wadliwego rozwiązania umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia. Jednocześnie ustanowione w art. 58 k.p. odszkodowanie stanowi swoiste minimum, które nie eliminuje możliwości późniejszego wystąpienia z dalej idącymi roszczeniami odszkodowawczymi dochodzonymi na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego. Jest to bezpośredni skutek wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 listopada 2007 r., SK 18/05, w którym stwierdzono, że art. 58 k.p. w związku z art. 300 k.p., rozumiany w ten sposób, że wyłącza dochodzenie innych, niż określone w art. 58 k.p., roszczeń odszkodowawczych związanych z bezprawnym rozwiązaniem umowy o pracę bez wypowiedzenia, jest niezgodny z art. 64 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz nie jest niezgodny z art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji. A zatem odszkodowanie przewidziane przez art. 58 k.p. nie może być niższe niż wynagrodzenie za okres wypowiedzenia, a pracownik na rzecz którego sąd pracy zasądził odszkodowanie w wysokości określonej w art. 58 k.p., może domagać się naprawienia szkody wyrządzonej mu przez pracodawcę w pełnej wysokości na zasadach przewidzianych w przepisach Kodeksu cywilnego (por. wyrok SN z dnia 13 lipca 2016 r., I PK 216/15).

Wyrok SN z dnia 3 września 2020 r., II PK 241/18

Standard: 59751 (pełna treść orzeczenia)

Na mocy art. 58 k.p. odszkodowanie przysługuje  w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, niezależnie zarówno od poniesienia przez pracownika szkody, jak i jej rzeczywistego rozmiaru. W powołanym przepisach realizuje się ciążący na państwie, a wynikający z art. 24 Konstytucji RP obowiązek ochrony pracownika jako „słabszej” strony stosunku pracy przed niezgodnym z prawem lub nieuzasadnionym działaniem pracodawcy niezależnie od tego, czy po stronie pracownika wystąpiła realna szkoda wywołana bezprawnym działaniem pracodawcy i niezależnie od wysokości tej szkody. Dlatego odszkodowania, których podstawę stanowią te przepisy, przysługują wyłącznie pracownikowi a nie przysługują pracodawcy. Przysługujące pracownikowi na podstawie przepisów prawa pracy odszkodowanie w określonych sytuacjach może być wyższe od poniesionej szkody, w innych natomiast będzie jedynie częściowo ją rekompensowało. Dzieje się tak jednak z wyraźnej woli samego ustawodawcy, który przyznał w art. 58 k.p. pracownikowi odszkodowanie z wyznaczonym kodeksowo maksymalnym jego limitem, tj. w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.

To rozwiązanie ustawowe ma racjonalne i spójne systemowo uzasadnienie, przejawiające się nie założeniem, iż gdyby nie rozwiązano umowy w trybie „natychmiastowym”, to uległaby ona rozwiązaniu na skutek wypowiedzenia, ale założeniem, że stosunek pracy zawsze kiedyś ulega zakończeniu, wypowiedzenie jest normalnym, zwykłym sposobem jego rozwiązania dostępnym obu stronom umowy o pracę, a przewidziany ustawowo okres wypowiedzenia jest wystarczający dla umożliwienia uzyskania przez pracownika innego zatrudnienia.

Wyrok SN z dnia 22 czerwca 2010 r., I PK 38/10

Standard: 59249 (pełna treść orzeczenia)