Wpis hipoteki przymusowej na rzecz Skarbu Państwa, ZUS, KRUS, zobowiązań publicznoprawnych

Aktualnie zgodnie z art. 34 § 1 o.p. Skarbowi Państwa i jednostce samorządu terytorialnego przysługuje hipoteka na wszystkich nieruchomościach podatnika, płatnika, inkasenta, następcy prawnego lub osób trzecich z tytułu zobowiązań podatkowych powstałych w sposób przewidziany w art. 21 § 1 pkt 2, a także z tytułu zaległości podatkowych w podatkach stanowiących ich dochód oraz odsetek za zwłokę od tych zaległości, zwana „hipoteką przymusową”.

Stosownie do art. 35 § 1 i 2 pkt 2 o.p. hipoteka ta powstaje przez dokonanie wpisu do księgi wieczystej.

Podstawę wpisu stanowi doręczona stronie decyzja organu podatkowego określająca wysokość zobowiązania podatkowego.

Skoro de lege lata hipoteka zabezpieczająca wierzytelność podatkową przysługującą gminie jako jednostce samorządu terytorialnego nie powstaje z mocy prawa, podmiotem uprawnionym do złożenia wniosku o wpis hipoteki jest gmina stosownie do art. 626[2] § 5 k.p.c.

Postanowienie SN z dnia 8 października 2014 r., II CSK 54/14

Standard: 48822 (pełna treść orzeczenia)

Hipoteka przymusowa może zostać wpisana do księgi wieczystej na podstawie dokumentu, który jest wystawiony przeciwko wszystkim osobom wpisanym w księdze wieczystej jako właściciele nieruchomości. Odnosi się to także do nieostatecznej decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych określającej wysokość zobowiązania dłużnika z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Postanowienie SN z dnia 17 kwietnia 2013 r., I CSK 433/12

Standard: 68555 (pełna treść orzeczenia)

Wpis do księgi wieczystej hipoteki przymusowej zabezpieczającej należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne rolników (art. 26 ust. 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, jedn. tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm. w związku z art. 52 ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, jedn. tekst: Dz.U. z 2008 r. Nr 5, poz. 291 ze zm.) następuje na rzecz Skarbu Państwa – Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.

Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, jako jednostka niebędąca osobą prawną, nie ma zdolności sądowej (art. 64 k.p.c.); jedynie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych przyznana została szczególna zdolność sądowa Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego jako organowi rentowemu (art. 460 § 1 i art. 476 § 2, 3 i 4 k.p.c.; por. też wyrok SN z dnia 17 kwietnia 2009 r., I UK 320/08). We wszystkich innych sprawach, w tym w sprawie o wpis hipoteki przymusowej, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego ani jej Prezes, jak również żadna jednostka organizacyjna Kasy (oddziały regionalne i placówki terenowe oraz reprezentujący je dyrektorzy i kierownicy), nie mają zdolności sądowej. W sprawach tych zdolność sądową ma Skarb Państwa jako osoba prawna, za którą – zgodnie z art. 67 § 2 k.p.c. – czynności procesowe podejmuje organ państwowej jednostki organizacyjnej, z której działalnością wiąże się dochodzone roszczenie.

Tą jednostką organizacyjną w rozpoznawanej sprawie o wpis hipoteki jest Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, a jej organem reprezentującym przed sądem Skarb Państwa jest Prezes Kasy. 

Postanowienie SN z dnia 20 maja 2011 r., III CZP 18/11

Standard: 53240 (pełna treść orzeczenia)