Umowa sejfowa

Odpowiedzialność banku za nienależytą ochronę wynajętej skrytki bankowej jest niezależna od tego, czy najemca skrytki jest właścicielem złożonych w niej rzeczy.

Zakres obowiązków i odpowiedzialności stron wynika z łączącego je stosunku zobowiązaniowego, określanego przez treść i przedmiot zobowiązania. Umowa sejfowa, o mieszanym charakterze, zawiera elementy najmu i ochrony kasetki przez co rozumieć należy ochronę jej zawartości; występuje tu zatem także element zbliżony do przechowania. Skoro treścią zobowiązania banku jest nie tylko wynajęcie kasetki, ale także jej ochrona, to odpowiednikiem tego obowiązku jest uprawnienie składającego do otrzymania (odebrania) zawartości skrytki w takiej postaci, w jakiej ją złożył. W tym stosunku szkoda udowodniona jest dostatecznie przez wykazanie, że bank nie wydał uprawnionemu rzeczy złożonych w kasetce; konsekwentnie – wysokość szkody odpowiada wartości rzeczy złożonych w banku, i utraconych.

Składający rzeczy nie musi być właścicielem, może być ich posiadaczem samoistnym bądź zależnym, czy nawet dzierżycielem; nie musi wykazywać, żądając ich wydania, że jest właścicielem – jego uprawnienie wynika z istoty zawartej umowy, jest on jedynym wierzycielem banku, a jego wierzytelność nie jest uzależniona od rodzaju tytułu do rzeczy.

Obowiązek ochrony rzeczy wynika wprost z umowy, a nie z tytułu, jaki ma składający do rzeczy. Bank miał zatem obowiązek wydania zawartości kasetki w takim stanie, w jakim ją złożono, albo (w wypadku utraty) zapłacić odszkodowanie w wysokości odpowiadającej jej pełnej wartości. Nie ma podstaw by twierdzić, że sytuacja uprawnionego ulega istotnej zmianie, gdy odmowa wydania rzeczy jest wynikiem tego, że bank wydał je osobie trzeciej. Stratą poniesioną przez składającego jest utrata tego, co złożył i ten fakt ma znaczenie przesądzające dla określenia zakresu odpowiedzialności odszkodowawczej banku. Negując tę okoliczność pozwany popada w sprzeczność z istotnymi zasadami działalności bankowej oraz neguje podstawę wiarygodności banku, który kontrahentowi swemu gwarantuje ochronę (i zwrot) tego, co mu powierzył.

Wyrok SN z dnia 26 lipca 2001 r., II CKN 1269/00

Standard: 52571 (pełna treść orzeczenia)