Polskie pochodzenie cudzoziemca; pochodzenie a obywatelstwo i narodowość (art. 1a ust. 2 pkt 1 u.n.n.c.)

Pochodzenie polskie, stanowiące wedle ustalonej praktyki Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji preferencyjną przesłankę udzielenia zgody na nabycie nieruchomości, nie jest pojęciem zdefiniowanym normatywnie. W przepisach nie ma jego definicji. Oznacza to, że skoro nie uczynił tego ustawodawca, wyraźnie wskazując co decyduje o istnieniu polskiego pochodzenia, brak jest podstaw do przyjmowania jednego i jednolitego we wszystkich wypadkach kryterium decydującego o istnieniu tego pochodzenia.

Możliwe są różne kryteria: posiadanie polskich przodków, przy tym nie ma tu sztywnych /takich jak np. istniejące w hitlerowskich ustawach norymberskich mówiących o aryjskości pochodzenia/ wymagań co do ich liczby. Dlatego też nawet osoba mająca nawet odległe i wątłe związki krwi z polskim przodkami może być uznana za osobę o polskim pochodzeniu, jeżeli wychowała się w polskiej tradycji kulturalnej /np. można sobie wyobrazić możliwość stwierdzenia polskiego pochodzenia u osób wychowanych w polskich rodzinach, nawet gdy w ogóle nie wiążą ich więzy krwi/.

Mając przy tym na uwadze, że istnienie polskiego pochodzenia nie jest przesłanką wyłączną, decydująca o wyrażeniu zgody na nabycie nieruchomości istnienie innego typu związków z Polską, poprzez powinowactwo, konkubinat itp. może rekompensować wątłość czy odległość etnicznych więzów pokrewieństwa. Wszystkie te przesłanki wymagają łącznej oceny i dopiero taka ocena może uzasadniać uznaniową decyzję organu administracji w kwestii wyrażenia zgody na nabycie nieruchomości przez cudzoziemca.

2. Wadliwy jest pogląd organu administracyjnego, który w ramach konstrukcji uznania administracyjnego twierdzenie o braku wykazania pochodzenia polskiego opiera na argumencie, że dziadkowie skarżącego urodzeni w okresie zaborów na terenie Polski- nie mieli polskiego obywatelstwa.

Rozumowanie to jest niedopuszczalne, ponieważ:

- Przeprowadza znak równości między obywatelstwem i pochodzeniem.

- drastycznie ogranicza pojęcie polskiego pochodzenia, a w konsekwencji i prawa jednostki, ponieważ osobom polskiego pochodzenia służą nie tylko priorytety wynikające ze zmiennej natury rzeczy polityki organów administracji, ale i określone uprawnienia natury konstytucyjnej /art. 52 ust. 5 Konstytucji RP/

- pozostaje w sprzeczności z doktryną prawa międzynarodowego dotyczącą traktowania osób polskiego pochodzenia w okresie po zaborach i z konsekwencjami praktycznymi wyprowadzanymi z tej doktryny, tak w okresie międzywojennym jak i obecnie. Przykładem może być uznanie w oficjalnej polityce zagranicznej za osoby polskiego pochodzenia, osób które nigdy nie były polskimi obywatelami, ponieważ urodziły się na ziemiach wschodnich w czasie, gdy ich rodzicom przymusowo nadano obce obywatelstwo.

Wyrok NSA z dnia 14 stycznia 2000 r., V SA 947/99

Standard: 52106 (pełna treść orzeczenia)