Zakaz uczestniczenia w przetargu (art. 976 k.p.c.)

W przetargu nie mogą uczestniczyć podmioty enumeratywnie wymienione w art. 976 § 1 k.p.c., w tym osoby, które nie wykazały się wymaganym zezwoleniem ministra właściwego do spraw wewnętrznych na nabycie własności, czy prawa wieczystego użytkowania nieruchomości (art. 1 ustawy). Dla dopuszczenia takiej osoby do licytacji wystarcza przedstawienie promesy zezwolenia (art. 3d ustawy).

Na etapie licytacji dopuszczenie do udziału w niej osób wyłączonych objętych hipotezą art. 976 § 1 k.p.c., w tym osoby, która nie może nabyć nieruchomości bez zezwolenia organu państwowego, jest tylko naruszeniem tego przepisu, tj. uchybieniem procesowym. Identycznie kwestia ta przedstawia się w chwili wydawania postanowienia o przybiciu. Choć bowiem prawomocne rozstrzygnięcie sądu o przybiciu wiążąco ustala przyszłego nabywcę nieruchomości, jeżeli spełni on warunki licytacyjne (art. 995 k.p.c.), to dopiero postanowienie o przysądzeniu własności przenosi na osobę własność (użytkowanie wieczyste) nieruchomości będącej przedmiotem egzekucji (art. 999 k.p.c.). Tylko na tę czynność w świetle prawa materialnego konieczne jest zezwolenie wydawane w drodze decyzji administracyjnej przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych (art. 1 ust 1 ustawy). Nabyciem nieruchomości przez cudzoziemca w rozumieniu ustawy jest bowiem nabycie prawa własności nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego na podstawie każdego zdarzenia prawnego (art. 1 ust. 4 ustawy). Takim faktem prawnym w świetle dotychczasowych uwag jest orzeczenie o przysądzeniu własności, a nie postanowienie o przybiciu. Z punktu widzenia prawa materialnego nie przedstawienie zezwolenia na nabycie nieruchomości przez cudzoziemca nie jest brakiem tej przesłanki nabycia sprzed uprawomocnienia się przybicia. Prekluzja wynikająca z art. 998 § 2 zdanie drugie k.p.c. jej nie dotyczy, albowiem obejmuje ona stan sprzed orzekania o przybiciu.

Postanowienie SN z dnia 28 lutego 2007 r., V CSK 440/06

Standard: 58207 (pełna treść orzeczenia)

Nabycie przez sędziego na licytacji nieruchomości może stanowić naruszenie zakazu podejmowania przez sędziego działań finansowych, które mogą być odebrane jako wykorzystywanie jego pozycji zawodowej.

Nabycia przez obwinioną nieruchomości na licytacji prowadzonej przez komornika we własnym sądzie i przy udziale innego sędziego tego sądu mógł być i został odebrany przez dłużników jako wykorzystanie stanowiska do własnych celów.

Nie może odnieść skutku obrona oparta na twierdzeniu o braku po stronie obwinionej świadomości odnośnie do możliwości i skutków takiego odbioru jej zachowania w sytuacji, gdy z racji pełnionego urzędu, posiadanego doświadczenia życiowego i zawodowego oraz przy znajomości zasad etyki zawodu mogła i powinna je przewidzieć. Tym samym brak podstaw do przyjęcia, że obwiniona pozostawała w usprawiedliwionym błędnym przekonaniu, iż działaniem swoim nie uchybia godności zawodu sędziego.

Wyrok SN z dnia 13 października 2005 r., SNO 47/05

Standard: 52091 (pełna treść orzeczenia)