Przedawnienie roszczeń z wypadku komunikacyjnego będącego przestępstwem

Do terminu przedawnienia roszczenia regresowego ubezpieczyciela kierowanego do innego ubezpieczyciela nie ma zastosowania art. 442[1] § 2 k.c., z którego brzmienia wynika jednoznacznie, że termin ten dotyczy roszczeń osoby poszkodowanej występkiem lub zbrodnią. Przepis ten nie odnosi się do roszczeń między zakładami ubezpieczeń (roszczeń regresowych), dochodzonych na podstawie stosowanego per analogiam art. 441 § 2 k.c. 

Postanowienie SN z dnia 26 września 2024 r., I CSK 2200/24

Standard: 82677 (pełna treść orzeczenia)

Artykuł 442 § 2 k.c. (obecnie art. 442[1] § 2 k.c.) ma zastosowanie do odpowiedzialności za szkodę Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego.

Możliwość zastosowania art. 442 § 2 k.c. (obecnie art. 442[1] § 2 k.c.) do odpowiedzialności innych podmiotów niż sprawca deliktu nie jest uwarunkowana możliwością zastosowania art. 429 lub 430 k.c. Może ona wynikać także z innych podstaw. Dotyczy to np. odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń ponoszącego odpowiedzialność za sprawcę szkody. To że odpowiedzialność UFG ma inny charakter niż odpowiedzialność ubezpieczeniowa i wynika z odrębnej regulacji, nie stanowi z kolei podstawy do oceny, że wyłącza to stosowanie art. 442 § 2 k.c.

Z treści art. 98 ust 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych wynika, że UFG ponosi odpowiedzialność „w okolicznościach uzasadniających odpowiedzialność cywilną posiadacza pojazdu mechanicznego lub kierującego pojazdem mechanicznym”. Sformułowanie to wskazuje, że UFG ponosi odpowiedzialność w razie stwierdzenia podstaw odpowiedzialności sprawcy szkody, którego nie dało się ustalić, w granicach jego własnej odpowiedzialności. Sama regulacja odnosząca się do odpowiedzialności UFG nie wyłącza zatem możliwości zastosowania art. 442 § 2 k.c. (obecnie art. 442[1] § 2 k.c.). Warunkiem jego zastosowania w tym przypadku jest jednak stwierdzenie, że sprawca szkody popełnił przestępstwo.

Zasad odnoszących się do stwierdzenia popełnienia przestępstwa nie można przy tym odnosić wprost do reguł odpowiedzialności UFG, uwzględniając, że odpowiedzialność UFG wchodzi w grę wówczas , gdy nie dało się ustalić sprawcy szkody. W takim przypadku zachodzi przeszkoda w przypisaniu mu indywidualnie winy w popełnieniu przestępstwa. Należy przyjąć, że wówczas prócz stwierdzenia przedmiotowych cech przestępstwa dla stwierdzenia jego popełnienia wystarczająca jest taka ocena okoliczności popełnienia czynu karalnego, która przy uwzględnieniu jedynie kryteriów obiektywnych, pozwala na stwierdzenie, iż działanie sprawcy było w tych okolicznościach zawinione.

Wyrok SN z dnia 19 lipca 2012 r., II CSK 653/11

Standard: 52878 (pełna treść orzeczenia)