Podstępne zatajenie wady przez sprzedawcę (art. 558 § 2 i at. 568 § 6 k.c.)

Podstępne zatajenie wady przez sprzedawcę jest sankcjonowane w ten sposób, że kupujący (ofiara podstępu) uzyskuje możność dochodzenia uprawnień z rękojmi także po upływie terminu zawitego.

Podstęp jest definiowany jako umyślne działanie sprawcy w postaci dolus directus lub dolus eventualis, mające na celu skłonienie adresata do określonego zachowania (złożenia oświadczenia woli), w następstwa przedstawienia mu fałszywego wycinka rzeczywistości.

Za podstępne zatajenie wady jest uważane takie umyślne działanie sprzedawcy, które ma na celu utrudnienie wykrycia wady przez kupującego (wyrok SN z 21 czerwca 2002 r., V CKN 1070/00; wyrok SN z 7 listopada 2013 r., V CSK 579/12). Będzie to zatem ukrycie lub zamaskowanie wadliwości (wyrok Sądu Najwyższego z 7 listopada 2013 r., V CSK 579/12), a co najmniej sytuacja, w której sprzedawca, wiedząc o istnieniu wady, nie poinformował o niej kupującego (wyrok SN z 21 czerwca 2002 r., V CKN 1070/00; wyrok SN z 1 kwietnia 2003 r., II CKN 1382/00).

Za taką wykładnią przemawia zarówno brzmienie komentowanego przepisu („zataił", czyli przemilczał, chociaż wiedział), jak i wzgląd na potrzebę kształtowania uczciwych obyczajów w obrocie. W konsekwencji nie jest możliwe uznanie, że doszło do podstępnego zatajenia wady, gdy sprzedawca o wadzie nie wiedział (wyrok SN z 21 czerwca 2002 r., V CKN 1070/00; wyrok SN z 27 listopada 2003 r., I CK 267/02).

Odmiennej oceny nie może uzasadniać ustalenie, że o wadzie wiedział producent pojazdu, który jednakże tejże informacji sprzedawcy nie przekazał. Sprzedawca nie jest podmiotem tożsamym z producentem, nie tworzy z producentem „jednego organizmu”, a zatem nie można uznać, że „ponosi odpowiedzialność” za podstęp producenta; natomiast zagadnienie ewentualnej odpowiedzialności producenta nie jest przedmiotem niniejszego procesu.

Wyrok SN z dnia 3 lipca 2019 r., II CSK 306/18

Standard: 80832 (pełna treść orzeczenia)

Stronom powinien był być znany stuletni wiek kamienicy i w związku z tym wynikły z tego faktu stan części składowych budynku, a zatem i drewnianego stropu. Wynikający tylko z tego faktu stan kamienicy nie mógł stanowić podstępnego zatajenia wady fizycznej rzeczy sprzedanej (por. wyroki SN z dnia 21 czerwca 2002 r., V CKN 1070/00 i z dnia 1 kwietnia 2003 r., II CKN 1382/00). Brak zwłaszcza podstaw do przyjęcia, jakoby pozwami zapewniali powodów, że rzecz nie jest wadliwa. Do przyjęcia podstępnego zatajenia wady nie wystarcza wiedza sprzedawcy o wadzie i niepoinformowanie o tym kupującego. Podstępne zatajenie wymaga umyślności, działania sprzedawcy, które może przejawiać się w maskowaniu wady lub udzielaniu kupującemu zapewnienia (por. wyrok SN z dnia 5 stycznia 2005 r., II CK 330/04).

Wyrok SN z dnia 7 listopada 2013 r., V CSK 579/12

Standard: 80835 (pełna treść orzeczenia)