Obowiązek uiszczenia opłaty od wniosku bez wezwania (art. 19 ust. 2 u.k.r.s.)

Niezamieszczenie na wydruku potwierdzającym uiszczenie w formie bezgotówkowej opłaty sądowej od wniosku o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego informacji potwierdzonej własnoręcznym podpisem, wymaganej stosownie do § 3 ust. 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 stycznia 2006 r. w sprawie sposobu uiszczania opłat sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 27, poz. 199) może uzasadniać zwrot wniosku na podstawie art. 19 ust. 3 w związku z ust. 2 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (jedn. tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 17, poz. 209 ze zm.) tylko wtedy, gdy potwierdzenie uiszczenia opłaty nie zawiera wystarczających danych pozwalających na przyjęcie, że opłata została uiszczona.

Artykuł 19 ust. 2 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz.U. z 2001 r. Nr 17, poz. 209 ze zm. – dalej: „u.K.Rej.S.”) nakłada na osobę składającą wniosek o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego obowiązek uiszczenia bez wezwania opłaty sądowej od tego wniosku, a jeżeli wpis podlega ogłoszeniu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym – również opłaty za ogłoszenie. Konsekwencją naruszenia tego obowiązku jest zwrot wniosku bez wzywania do uzupełnienia jego braków (art. 19 ust. 3 u.K.Rej.S.). Ustawa nie nakłada natomiast na wnioskodawcę, jak np. czyni to art. 527 § 1 k.p.k. w odniesieniu do opłaty sądowej od kasacji w sprawach karnych lub art. 621 § 1 k.p.k. w odniesieniu do zryczałtowanej równowartości wydatków w sprawach z oskarżenia prywatnego, obowiązku wykazania uiszczenia opłaty przez dołączenie do wniosku dowodu jej uiszczenia ani nie określa obowiązku sporządzenia tego dowodu w określonej formie i o określonej treści.

Nie można też uznać, że obowiązek taki nakłada rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 stycznia 2006 r. w sprawie sposobu uiszczania opłat sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 27, poz. 199 – dalej: „rozporządzenie”), wydane bowiem ono zostało na podstawie art. 9 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.), upoważniającego do określenia w drodze rozporządzenia jedynie sposobu uiszczania opłat sądowych w sprawach cywilnych. Realizując to upoważnienie, w § 1 ust. 1 rozporządzenia postanowiono, że opłaty sądowe w sprawach cywilnych uiszcza się w formie bezgotówkowej na rachunek bieżący dochodów właściwego sądu albo w formie wpłaty gotówkowej, bezpośrednio w kasie sądu lub w formie znaków o odpowiedniej wartości, wykonanych według ustalonego wzoru, przy czym w § 6-8 bliżej opisano sposób uiszczania opłaty sądowej w tej formie.

Określenie w § 3 rozporządzenia czynności osoby wnoszącej opłatę na rachunek bieżący dochodów właściwego sądu po uiszczeniu opłaty należy traktować jako zalecenie dokonania takich czynności, mające na celu ułatwienie sądowi przyporządkowania danej opłaty pismu, od którego opłata została wniesiona, i przyspieszenie postępowania zmierzającego do nadania pismu biegu. Zachowanie się wnoszącego opłatę w sposób wskazany w tym przepisie pozwala mu na uniknięcie ryzyka zwrotu pisma, mimo uiszczenia – w formie bezgotówkowej na rachunek właściwego sądu – należnej opłaty od tego pisma. Uznanie, że § 3 rozporządzenia kreuje obowiązki wnoszącego opłatę w zakresie wykazania jej uiszczenia, oznaczałoby iż przepis ten wydany został z przekroczeniem ustawowego upoważnienia (art. 92 ust. 1 Konstytucji). Samoistny obowiązek procesowy mógłby zostać nałożony na uczestnika postępowania cywilnego tylko bezpośrednio przez ustawę. Wykładnia przepisów rozporządzenia w duchu ich zgodności z Konstytucją sprzeciwia się zatem postrzeganiu w regulacji zawartej w § 3 rozporządzenia obowiązków wnoszącego opłatę, których skutkiem niewykonania jest zwrot wniosku.

Uchwała SN z dnia 15 grudnia 2006 r., III CZP 113/06

Standard: 51650 (pełna treść orzeczenia)

Opłata za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym uiszczana na podstawie art. 19 ust. 2 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (jedn. tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 17, poz. 209 ze zm.) należy do wydatków wymienionych w art. 4 pkt 6 ustawy z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (jedn. tekst: Dz.U. z 2002 r. Nr 9, poz. 88 ze zm.).

Do wydatków w rozumieniu ustawy należą wszystkie kwoty faktycznie wydatkowane przez sąd, związane z postępowaniem w sprawie, które powinny być zwrócone przez strony lub uczestników postępowania. Tym bardziej wydatkiem jest opłata za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, którą wnioskodawca ma obowiązek uiścić z góry, bez której uiszczenia sprawa nie może być rozpoznawana, a wniosek jest zwracany. Wszelkie wątpliwości usuwa treść art. 4 pkt 6 [obecnie art. 5 pkt 7], w którym wprost zostało powiedziane, że koszty ogłoszeń należą do wydatków.

Podnoszona przez Sądy obu instancji okoliczność, że oplata za ogłoszenie nie jest opłatą sądową nie ma znaczenia, skoro do kosztów sądowych zalicza się nie tylko opłaty sądowe, ale także zwrot wydatków. Osoba redaktora ogłoszenia oraz przeznaczenie dochodu z opłaty za ogłoszenie nie ma wpływu na charakter tej opłaty jako wydatku. Istotne jest natomiast, że wnioskodawca ma obowiązek uiszczenia opłaty za ogłoszenie oraz ścisły związek między tą opłatą a postępowaniem, wyrażający się w tym, że bez uiszczenia opłaty za ogłoszenie nie nastąpi rozpoznanie sprawy, a wniosek zostanie zwrócony wnioskodawcy.

Uchwała SN z dnia 12 maja 2004 r., III CZP 18/04

Standard: 51652 (pełna treść orzeczenia)