Ciężar dowodu, że dłużnik po wyzbyciu składników majątkowych, dysponuje innym mieniem, z którego wierzyciel może się zaspokoić

W ramach skargi pauliańskiej, ciężar dowodu, że dłużnik po wyzbyciu się najbardziej wartościowych składników majątkowych, dysponuje innym mieniem, z którego wierzyciel może się zaspokoić, spoczywa na osobie trzeciej, która w wyniku skarżonej czynności uzyskała korzyść majątkową (art. 533 in fine k.c.). 

W przypadku, gdy w zamian za nabyte przez osobę trzecią składniki majątkowe dłużnik otrzymał ekwiwalent, przerzucenie ciężaru dowodu na osobę trzecią następuje, jeśli z okoliczności sprawy wynika, że zamiarem dłużnika dokonującego skarżonej czynności prawnej było uniemożliwienie skierowania egzekucji właśnie do tego zbywanego przedmiotu majątkowego, a przez to pokrzywdzenie wierzyciela (art. 527 § 1 k.c.). W takiej sytuacji, nie jest wystarczające ogólne powołanie się przez osobę trzecią na ten ekwiwalent, ale powinna wykazać, że zważywszy na rodzaj tego ekwiwalentu oraz prowadzenie z niego egzekucji przez innych wierzycieli, wierzyciel, który zaskarżył czynność prawną w trybie skargi pauliańskiej zostałby, przy uwzględnieniu zasad pierwszeństwa egzekucyjnego, przewidzianych w art. 1025 § 1 k.p.c. zaspokojony w takim lub przynajmniej w zbliżonym zakresie, jak gdyby prowadził egzekucję ze zbytego w wyniku zaskarżonej czynności prawnej składnika majątkowego.

Należy zauważyć, iż, niezależnie od liczby wierzycieli, którzy skierowali egzekucję do ekwiwalentu uzyskanego przez dłużnika w związku z dokonaniem skarżonej czynności prawnej, istotne znaczenie ma też rodzaj tego ekwiwalentu. Jeśli bowiem w zamian za zbycie składnika majątkowego, dłużnik uzyskuje określoną kwotę pieniężną, która znajduje się na jego koncie bankowym, czy nieruchomość, wówczas wystarczające jest powołanie się osoby trzeciej na istnienie tych składników majątkowych. 

Wyrok SN z dnia 27 marca 2019 r., V CSK 658/17

Standard: 51464 (pełna treść orzeczenia)