Zobowiązanie do przeniesienia własności rzeczy przyszłej

Jeżeli strony umowy nie postanowią inaczej, to przelew wierzytelności przyszłej stanowi czynność zobowiązującą o podwójnym skutku zobowiązująco-rozporządzającym i jedynie samo rozporządzenie polegające na przejściu wierzytelności z majątku dłużnika do majątku cesjonariusza przesuwa się do czasu oznaczenia jej treści (art. 509 k.c.).

Umowa sprzedaży rzeczy przyszłej jest ważnie zawarta jako czynność prawna zobowiązująco-rozporządzająca, skutek przewłaszczenia następuje dopiero po wytworzeniu rzeczy i przeniesieniu jej posiadania na nabywcę (art. 155 § 2 k.c.). Jest tak dlatego, że należy nabycie rzeczy przyszłej, podobnie jak wierzytelności odróżnić od nabycia nadziei (emptio spei), gdyż nadzieja nie stanowi przedmiotu obrotu prawnego, zaś rzeczy lub prawa, a więc także wierzytelności stanowią taki przedmiot. Daje to powód do twierdzenia, że w przypadku zbywania rzeczy przyszłych umową zobowiązującą (zobowiązująco-rozporządzającą) przewłaszczenie następuje z chwilą zawarcia umowy, a jedynie skutek rzeczowy (rozporządzający) przesuwa się do momentu pojawienia się rzeczy.

Wyrok SN z dnia 17 marca 2016 r., V CSK 379/15

Standard: 58415 (pełna treść orzeczenia)

Zobacz glosy

Rzeczy nieistniejącej nie można nabyć na własność. Z art. 155 § 2 k.c. wynika, że dla wywołania skutku rozporządzającego w związku z zobowiązaniem się do przeniesienia własności rzeczy przyszłej niezbędne jest jeszcze przeniesienie jej posiadania. Może do niego dojść w jeden ze sposobów określonych w art. 348-351 k.c. Na posiadanie musi składać się element faktycznego władania rzeczą (art. 336 k.c.). Rzeczy nieistniejącej nie można objąć w posiadanie.

Postanowienie SN z dnia 20 listopada 2015 r., III CSK 469/14

Standard: 51063 (pełna treść orzeczenia)