Ubezpieczenie społeczne wspólnika spółki jawnej

Na mocy art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej wspólnik spółki jawnej jest uznawany za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność, lecz nie jest przedsiębiorcą na podstawie art. 4 ust. 1 ustawy – Prawo przedsiębiorców, gdyż taką osobą jest spółka jawna, a nie jej wspólnik.

O objęciu ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi wspólników spółki jawnej decyduje prowadzenie przez nich działalności pozarolniczej, której zakres pojęciowy nie pokrywa się ściśle w rozumieniu ustawy – Prawo przedsiębiorców. Nie mniej jednak wspólnik spółki jawnej jest utożsamiany z osobą prowadzącą działalność pozarolniczą. Chodzi więc o podejmowanie pewnych czynności o charakterze gospodarczym, a nie uzyskanie wyłącznie statusu wspólnika.

Ustawa systemowa nadaje obowiązek ubezpieczenia społecznego w przypadku osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, czy zatrudnionych na podstawie stosunku pracy lub innych umów cywilnoprawnych oraz wiąże się z rzeczywistym wykonywaniem tej działalności i realizacją tych umów. Składki na ubezpieczenie społeczne są przy tym zasadniczo odprowadzane od uzyskanego lub zamierzonego przychodu. Nie wystarczy więc samo zgłoszenie do właściwej ewidencji i zawarcie umowy o pracę. Dlatego też objęcie wspólnika spółki jawnej ubezpieczeniem społecznym nie wynika wyłącznie z zawarcia umowy spółki i zgłoszenia do KRS, ale konieczne jest, aby spółka prowadziła działalność gospodarczą w rozumieniu art. 3 ustawy – Prawo przedsiębiorców ( wyrok SA w Gdańsku z dnia 15 lipca 2016 r., III AUa 425/16 i wyrok SA w Gdańsku z dnia 15 lutego 2017 r., III AUa 1631/16).

Wyrok SO w Warszawie z dnia 17 lutego 2020 r., VII U 1071/19

Standard: 51354 (pełna treść orzeczenia)

Obowiązek ubezpieczenia społecznego wspólnika spółki jawnej wynika wyłącznie z członkostwa w spółce jawnej prowadzącej faktycznie działalność gospodarczą (uchwała (7) SN z dnia 22 lutego 2006 r. I UZP 4/05, wyroki SN z dnia 13 września 2010 r. II UK 82/10, wyroki SA w Warszawie z dnia 11 kwietnia 2017 r. III AU a 1822/15, SA w Gdańsku z dnia 15 lipca 2016 r. III AUa 425/16).

Spółka jawna posiada zdolność prawną i prowadzi przedsiębiorstwo we własnym imieniu i pod własną firmą, a tym samym to ona posiada status przedsiębiorcy podejmującego i wykonującego działalność gospodarczą, a nie jej wspólnicy. Inaczej mówiąc, członkostwo w spółce jawnej nie jest prowadzeniem działalności gospodarczej, a jej wspólnicy nie podlegają ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia takiej działalności, jak to ma miejsce w przypadku wspólników spółki cywilnej, będących przedsiębiorcami w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej (art. 4 ust. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej). Z tego względu w odniesieniu do tych ostatnich w orzecznictwie Sądu Najwyższego wyrażany jest pogląd, że skoro nieodzownym atrybutem działalności gospodarczej jest jej wykonywanie w sposób zorganizowany i ciągły, to sam udział w spółce cywilnej, niepołączony z uczestnictwem w działalności tej spółki, nie stanowi wystarczającej podstawy do zaistnienia obowiązkowego ubezpieczenia, o którym stanowi art. 13 ust. 4 ustawy systemowej (wyroki z dnia 12 maja 2005 r., I UK 275/04 i z dnia 21 maja 2008 r., III UK 112/07).

Stanowiska powyższego nie można jednak wprost przenosić na wspólników spółki jawnej, którzy nie prowadzą działalności gospodarczej (działalność tę prowadzi spółka), a tytułem podlegania przez nich obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym jest pozostawanie wspólnikami takiej spółki, tj. spółki, która prowadzi faktycznie działalność gospodarczą.

Z treści art. 8 ust. 1 pkt 4 w związku z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy systemowej wynika, że dla potrzeb podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym wspólnik spółki jawnej uważany jest za osobę prowadzącą działalność pozarolniczą. Pozostawanie wspólnikiem takiej spółki stanowi zatem prowadzenie pozarolniczej działalności w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 4 ustawy. W rezultacie, skoro zgodnie z art. 22 k.s.h. spółką jawna jest spółka osobową mająca na celu prowadzenie pod własną firmą przedsiębiorstwa (zorganizowanego zespołu składników niematerialnych i materialnych przeznaczonego do prowadzenia działalności gospodarczej - art. 55 1 k.c.), to obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym podlega każdy będący osobą fizyczną wspólnik spółki jawnej zawiązanej w celu prowadzenia przez nią działalności gospodarczej i prowadzącej taką działalność.

Wyrok SO w Lublinie z dnia 3 kwietnia 2018 r., VIII U 123/17

Standard: 50983 (pełna treść orzeczenia)