Legitymacja czynna spółki jawnej w razie braku zgody wspólnika na wytoczenie powództwa przez spółkę

Spółka jawna reprezentowana przez wspólnika uprawnionego do samodzielnej jej reprezentacji ma legitymację procesową w sprawie z jej powództwa przeciwko innemu wspólnikowi o odszkodowanie ewentualnie zwrot nienależnego świadczenia bez względu na stanowisko pozostałych wspólników (art. 29 § 2 k.s.h.).

Nie zasługuje na podzielenie stanowisko Sądu Apelacyjnego przyjmujące, że brak zgody pozostałych wspólników, a w zasadzie pozostałego wspólnika, poza pozwanym, na wytoczenie powództwa skutkuje brakiem legitymacji czynnej Spółki. Zakłada ono z jednej strony, że osiągnięcie zgodnego stanowiska wspólników nie jest możliwe, z uwagi na pozycję pozwanego wspólnika, co już nie spełnia wymagania z art. 43 k.s.h., a z drugiej strony w nieuprawniony sposób uzależnia merytoryczne rozpoznanie sprawy od zapatrywania pozostałego wspólnika, który reprezentował Spółkę w umowach z pozwanym. Nie ma podstaw do ograniczenia reprezentacji Spółki przez M. S.-G., uprawnionej do podejmowania wszystkich czynności sądowych i pozasądowych dotyczących Spółki, których nie może unicestwić sprzeciw jednego wspólnika. 

Uzależnienie skuteczności czynności Spółki zmierzającej do ustalenia, czy doszło do uszczuplenia jej majątku przez wyrządzenie szkody lub nienależne wydatkowanie środków, od zgody wspólników, nie znajduje uzasadnienia ani w przepisach art. 8 k.s.h. w związku z art. 331 k.c., wskazujących na to, że spółka jawna jest odrębnym od wspólników podmiotem, ani regulujących zasady podejmowania czynności reprezentacji spółki przez przedstawiciela (art. 29 k.s.h.), które dotyczą stosunków zewnętrznych, także w relacjach ze wspólnikami. Oparty na zasadzie obowiązku wyrażenia zgody art. 43 k.s.h. nie określa skutków podjęcia czynności mimo braku zgody, które z resztą nie mogłyby prowadzić do ograniczenia reprezentacji (art. 29 § 3 k.s.h.).

Wyrok SN z dnia 5 września 2012 r., IV CSK 137/12

Standard: 49998 (pełna treść orzeczenia)