Nabycie i objęcie udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym

Według dyspozytywnego przepisu art. 258 § 1 k.s.h., o tym jakie zasady obowiązują przy objęciu udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym, w pierwszym rzędzie decydują postanowienia umowy spółki. W razie braku unormowań umownych, kwestie te mogą być uregulowane w uchwale o podwyższeniu kapitału zakładowego, a dopiero w dalszej kolejności obowiązują reguły ustawowe. Zatem ustawodawca dopuścił możliwość - tak jak w tej sprawie - odmiennego unormowania w uchwale o podwyższeniu kapitału zakładowego praw pierwszeństwa dotychczasowych wspólników w objęciu udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym w stosunku do ustawowych zasad, gdy umowa spółki tego nie reguluje. Wówczas pozbawienie w uchwale niektórych wspólników prawa pierwszeństwa w objęciu udziałów konkretnego podwyższenia kapitału zakładowego, nie stanowi zmiany umowy spółki, która uszczupla ich prawa udziałowe. Aby doszło do uszczuplenia praw udziałowych w rozumieniu art. 246 § 3 k.s.h. muszą one być przyznane w umowie spółki albo wynikać z przepisów prawnych. Umowa spółki nie przewidywała prawa pierwszeństwa wspólników do objęcia udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym. Również takie uprawnienie nie przysługują wspólników z mocy ustawy, gdyż art. 258 § 1 k.s.h. daje podstawę do uregulowania tej kwestii odmiennie w uchwale o podwyższeniu kapitału zakładowego.

Za ścisłą wykładnią przesłanki uszczuplenia praw udziałowych w rozumieniu art. 246 § 3 k.s.h. przemawia redakcja pozostałych podstaw wskazanych w tym przepisie, których zaistnienie powoduje konieczność uzyskania zgody wspólników na uchwałę zmieniającą umowę spółki. Mianowicie, chodzi o zwiększenie świadczeń wspólników albo o uszczuplenie praw przyznanych im osobiście (art. 159 k.s.h.). Z powyższych postanowień wynika, iż wymóg zgody poszczególnych wspólników na uchwałę zmieniającą umowę spółki aktualizuje się wówczas, gdy następuje zwiększenie ich zobowiązań albo zmniejszenie praw określonych w umowie spółki (por. wyrok SN z dnia 21 października 2016 r., sygn. akt IV CSK 835/15).

Wyrok SA w Katowicach z dnia 29 czerwca 2018 r., V AGa 494/18

Standard: 49944 (pełna treść orzeczenia)

Przepisy k.s.h. nie określają terminu, w którym zarząd powinien wezwać wspólników do objęcia udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym. Według Sądu Apelacyjnego, wezwanie wspólników powinno nastąpić niezwłocznie po podjęciu uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego. Zgodnie bowiem z art. 169 § 1 k.s.h. w zw. z art. 256 § 3 k.s.h. jeżeli zmiana umowy spółki w zakresie podwyższenia kapitału zakładowego nie została zgłoszona do sądu rejestrowego w terminie 6 miesięcy od dnia podjęcia uchwały, to uchwała ta „ulega rozwiązaniu”.

Nadto, stosownie do art. 262 § 2 pkt 3 k.s.h. do zgłoszenia podwyższenia kapitału zakładowego należy dołączyć oświadczenie wszystkich członków zarządu, że wkłady na podwyższony kapitał zakładowy zostały w całości wniesione. Tym samym, procedura podwyższenia kapitału zakładowego powinna zostać tak przeprowadzona, aby możliwe było zgłoszenie podwyższenia kapitału w terminie określonym w art. 169 § 1 k.s.h. w zw. z art. 256 § 3 k.s.h. Tym samym, zakreślenie w uchwale o zmianie umowy spółki takiego samego dla wszystkich wspólników terminu na objęcie udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym nie prowadzi do „uszczuplenia praw udziałowych” powoda.

Poza tym Sąd Apelacyjny podziela pogląd, że uchwała o podwyższeniu kapitału zakładowego daje wspólnikowi uprawnienie do objęcia udziałów w podwyższonym kapitale, nie nakłada na niego obowiązku świadczenia. Skutkiem takiej uchwały nie jest również uszczuplenie praw udziałowych wspólnika, co najwyżej może on polepszyć swoją sytuację (wyrok SN z dnia 3 grudnia 2008 r., V CSK 283/08).

Wyrok SA w Warszawie z dnia 7 czerwca 2018 r., VII AGa 1464/18

Standard: 49958 (pełna treść orzeczenia)