Akt notarialny; forma notarialna; dokumenty notarialne

Według art. 1 § 1 prawa o notariacie, notariusz jest powołany do dokonywania czynności notarialnych, które mają formę notarialną, tj. przybierają postać dokumentów notarialnych (art. 2 § 2 pr. not.). Zamknięty katalog czynności notarialnych zawiera art. 79 pr. not., wśród których wymienia sporządzanie aktów notarialnych i spisywanie protokołów.

Zarówno akt notarialny jak i protokół sporządzony przez notariusza stanowią dokumenty notarialne. Przepisy ustawy Prawo o notariacie, Kodeksu cywilnego i innych ustaw posługują się nie tylko pojęciem formy notarialnej i aktu notarialnego ale również pojęciem formy aktu notarialnego.

Pojęcie formy notarialnej jest szersze od pojęcia formy aktu notarialnego. Formę notarialną ma każdy dokument sporządzony przez notariusza zgodnie z prawem, który przybiera postać pisemną, przy czym ustawa nie precyzuje wymogów, którym taki dokument winien odpowiadać. Jeżeli dokument notarialny spełnia wymagania określone w art. 92 prawa o notariacie to wówczas spełnia kryteria aktu notarialnego. Niekiedy jednak przepisy przewidują formę aktu notarialnego dla innych dokumentów notarialnych niż akty notarialne.

Różnica między dokumentem sporządzonym w formie aktu notarialnego a aktem notarialnym jest taka, że do dokumentu w formie aktu notarialnego mają zastosowanie tylko te przepisy określające wymagania formalne aktu notarialnego, które dają się pogodzić z istotą i charakterem prawnym tego dokumentu.

Spisanie protokołu stanowi czynność notarialną (art. 79 pkt 4 pr. not.), zaś sam protokół jest dokumentem notarialnym, który sporządza się w formie aktu notarialnego (art. 104 § 1 i 4 pr. not.). W doktrynie wskazuje się na istotne różnice między aktem notarialnym a protokołem sporządzonym w formie aktu, oraz, że do protokołu mogą mieć zastosowanie tylko te przepisy dotyczące formy aktu, które dadzą się pogodzić z istotą protokołu.

Wyrok SN z dnia 26 września 2008 r., V CSK 91/08

Standard: 49695 (pełna treść orzeczenia)