Reprezentacja prezesa sądu w sprawach o egzekucję grzywien, kar pieniężnych, opłat i kosztów w sprawach cywilnych

Prezes sądu podejmuje czynności za Skarb Państwa w sprawach o egzekucję grzywien, kar pieniężnych i kosztów postępowania w sprawach cywilnych.

Przyjętej wykładni nie wykluczają również założenia, jakie ustawodawca zamierzał osiągnąć ustawą zmieniającą u.s.p., tj. wprowadzenie modelu menadżerskiego zarządzania w sądownictwie i co się z tym wiąże nowego ujęcia statusu i zadań dyrektora oraz prezesa sądu. Według tych założeń, odzwierciedlonych w uzasadnieniu projektu ustawy (druk nr 3655/VI kadencja Sejmu), na dyrektorach sądów miała spoczywać odpowiedzialność za zapewnienie i sprawne funkcjonowanie infrastruktury sądu oraz efektywne zarządzanie zasobami personelu pomocniczego, a więc odpowiedzialność za zapewnienie sędziom i innym pracownikom warunków umożliwiających sprawne wykonywanie przez nich pracy. Z powołanego dokumentu nie wynika zamiar ustawodawcy rozszerzenia kompetencji dyrektorów sądów do dochodzenia wierzytelności Skarbu Państwa niezwiązanych bezpośrednio z mieniem Skarbu Państwa przydzielonym konkretnemu sądowi w celu wykonywania zadań związanych z wymiarem sprawiedliwości i ochroną prawną.

Uchwała SN z dnia 13 grudnia 2013 r., III CZP 80/13

Standard: 49639 (pełna treść orzeczenia)

W sprawach o egzekucję grzywien, kar pieniężnych, opłat sądowych i kosztów postępowania w sprawach cywilnych organem właściwym do reprezentacji Skarbu Państwa jest prezes sądu, a nie jego dyrektor.

Analiza przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (jedn. tekst: Dz. U. z 2013 r., poz. 885 ze zm.) oraz ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (jedn. tekst: Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 ze zm.) przekonuje jednoznacznie, że wierzytelności z tytułu grzywien, kar pieniężnych, opłat sądowych i kosztów postępowania (należności sądowych) są wierzytelnościami Skarbu Państwa, a nie konkretnego sądu, scil. tego sądu, który wydał orzeczenie będące źródłem należności sądowej. 

Zgodnie z art. art. 5 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 2 pkt 1 ustawy o finansach publicznych, środkami publicznymi są dochody publiczne, w skład których wchodzą m.in. daniny i inne dochody publiczne, a więc także należności sądowe, a art. 119 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych stanowi wprost, że należności sądowe są należnościami Skarbu Państwa z tytułu nieuiszczonych kosztów sądowych oraz grzywien orzeczonych w postępowaniu cywilnym. 

Należności sądowe nie przynależą do mienia powierzonego sądowi w rozumieniu art. 31a § 1 pkt 5 Pr.u.s.p., a tym samym nie stanowią przedmiotu zadań dyrektora sądu w zakresie finansowym i gospodarczym oraz nie mieszczą się w ogólnym pojęciu „gospodarka finansowa sądu”.

Uchwała SN z dnia 10 października 2013 r., III CZP 49/13

Standard: 49636 (pełna treść orzeczenia)

W postępowaniu o egzekucję grzywien funkcję organu, o którym mowa w art. 67 § 2 w związku z art. 13 § 2 k.p.c., pełni prezes właściwego sądu albo wiceprezes, jeżeli prezes wyraźnie powierzy mu wykonywanie czynności z tego zakresu. Trzeba przy tym zaznaczyć, odwołując się do art. 68 k.p.c. oraz wyroku Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 2009 r., I CSK 304/08, że wydając polecenie, o którym mowa w § 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 marca 2006 r. w sprawie egzekucji grzywien, kar pieniężnych, opłat sądowych i kosztów postępowania w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 42, poz. 288)  oraz podejmując czynności przed organem egzekucyjnym zarówno prezes, jaki i wiceprezes mają obowiązek wykazać swoje umocowanie dokumentem – prezes przedstawiając akt powołania, a wiceprezes, obok aktu powołania, także upoważnienie prezesa do wykonywania określonych czynności. Niedochowanie wymagań w tym zakresie stanowi brak formalny w rozumieniu art. 130 § 1 w związku art. 13 § 2 k.p.c.

Uchwała SN z dnia 17 listopada 2009 r., III CZP 86/09

Standard: 49641 (pełna treść orzeczenia)