Wyłączenie formalnej kontroli dopuszczalności zgłoszenia w pozwie żądania ewentualnego

Dopuszczalność zgłoszenia w pozwie żądania ewentualnego obok żądania zasadniczego nie podlega kontroli w ramach badania skuteczności wniesienia pozwu (art. 130 k.p.c.).

Brakiem formalnym, wymagającym usunięcia są zatem nieprawidłowości, uniemożliwiające ustalenie pochodzenia pisma, jego przeznaczenia i treści, których nie można ustalić w drodze wykładni oraz brak wymaganej opłaty. Nie należy do nich niedochowanie warunków przewidzianych w art. 191 k.p.c., ponieważ w takim przypadku sąd powinien podjąć czynności adekwatne do charakteru niespełnionego wymagania (np. przekazanie sprawy sądowi właściwemu, podjęcie postępowania we właściwym trybie lub postępowaniu odrębnym).

Przewodniczący sądu nie jest uprawniony do objęcia wstępnym badaniem prawidłowości wniesienia pisma procesowego, stosownie do art. 130 § 1 k.p.c., dopuszczalności i zasadności zgłoszenia w jednym pozwie przez powoda jednego z żądań jako głównego, a drugiego jako ewentualnego, ani określenia ich kolejności, nawet w razie prawdopodobieństwa, że żądania te są sprzeczne. Ocena w tym względzie wymagałaby konfrontacji przedstawionych okoliczności z odpowiednimi przepisami prawa materialnego, co nie jest dopuszczalne na tym etapie postępowania (podobnie wyrok SN z dnia 24 czerwca 2009 r., I CSK 510/08; postanowienie SN z dnia 17 lutego 1964 r., II CZ 5/64). Kwestia ta nie należy do zakresu pojęciowego zwrotu „niezachowania warunków formalnych”, nie stanowi przeszkody dla podjęcia czynności procesowych, zmierzających do rozpoznania sprawy.

Dokonanie kumulacji roszczeń przez powoda, w tym wskazanie żądania głównego i ewentualnego, jest wiążące dla sądu.

Szczególność tego rodzaju kumulacji polega na tym, że przedmiotem postępowania jest żądanie postawione przez powoda jako pierwsze, a zatem jedno żądanie. Z tej przyczyny do roszczenia głównego i ewentualnego nie stosuje się kumulacji przewidzianej art. 21 k.p.c. Obowiązkiem powoda przy wniesieniu pozwu jest zatem uiszczenie opłaty sądowej od jednego z roszczeń, co do zasady od głównego. Powinność uregulowania opłaty od żądania ewentualnego powstanie dopiero w przypadku nieuwzględnienia pierwszego żądania (por. postanowienia SN z dnia 20 maja 1987 r., I CZ 55/87; z dnia 6 grudnia 2006 r., IV CZ 96/06; z dnia 28 października 2008 r., I PZ 25/08).

Uchwała SN z dnia 18 października 2013 r., III CZP 58/13

Standard: 49524 (pełna treść orzeczenia)