Rozszerzona prawomocność wyroku w sprawie o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym

Z samej istoty sprawy wszczętej powództwem na podstawie art. 10 u.k.w.h. wynika, że wydany w takiej sprawie wyrok korzysta z prawomocności rozszerzonej, obejmującej wszystkich współwłaścicieli występujących i niewystępujących w procesie.

Inaczej jednak przedstawia się sprawa w sytuacji, w której żądanie powoda – jednego ze współwłaścicieli – usunięcia niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym zmierzało do ujawnienia udziałów w częściach ułamkowych dwóch współwłaścicieli nieruchomości, w miejsce wpisanego właściciela. Roszczenie powoda w takim kształcie nie zmierzało do zachowania wspólnego prawa, a więc nie miało charakteru czynności zachowawczej w rozumieniu art. 209 k.c., ponieważ określony ułamkiem udział innego współwłaściciela we własności nieruchomości nie jest „wspólnym prawem” dla powoda, którego prawo nie sięga dalej niż przysługujący mu udział we własności nieruchomości. Fakt niewpisania w księdze wieczystej udziału innego współwłaściciela nie narusza więc prawa powoda. Powództwo w tej części nie „zmierza do zachowania wspólnego prawa”, nie jest zatem czynnością zachowawczą podjętą w interesie każdego współwłaściciela. W takiej sytuacji powodowi nie przysługuje legitymacja wynikająca z art. 209 k.c. w zakresie udziału nieujawnionego współwłaściciela, a zatem po stronie powoda i drugiego ze współwłaścicieli zachodziło współuczestnictwo konieczne. W tej sytuacji braku udziału w procesie drugiego współwłaściciela – Z. P. w sprawie I C 96/10 przesądził o braku czynnej łącznej legitymacji procesowej skutkującym oddaleniem powództwa.

Jednakże oddalenie powództwa z powodu braku pełnej legitymacji procesowej po stronie powodowej nie stanowi przeszkody do ponownego jego wytoczenia między stronami właściwie już ukształtowanymi (mającymi pełną legitymację procesową), ponieważ brak tożsamości podmiotowej stron w każdym z obu procesów sprzeciwia się przyjęciu wystąpienia stanu powagi rzeczy osądzonej w następstwie wydania wyroku w pierwszej ze spraw.

Postanowienie SN z dnia 20 grudnia 2012 r., IV CSK 210/12

Standard: 68690 (pełna treść orzeczenia)

Wyrok wydany w sprawie o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym korzysta z tzw. prawomocności rozszerzonej, realizując funkcję ustrojową ksiąg wieczystych mającą zapewnić bezpieczeństwo obrotu. Wiąże on zatem nie tylko strony, które brały udział w sprawie i sądy oraz organy wymienione w art. 365 k.p.c., lecz także inne podmioty (wyroki SN z dnia 30 maja 2003 r. III CKN 1137/00; z dnia 6 grudnia 2008 r. III CSK 125/08 i z dnia 2 czerwca 2010 r. III CSK 204/09).

Wyrok SN z dnia 10 lutego 2011 r., IV CSK 259/10

Standard: 49244 (pełna treść orzeczenia)