Skarga kasacyjna w razie niezastosowania przez sąd art. 378 § 2 k.p.c. wbrew jego przesłankom

Według dominującego stanowiska, przez substrat zaskarżenia rozumie się pozytywne lub negatywne rozstrzygnięcie zawarte w sentencji orzeczenia; w rezultacie przyjmuje się, iż nie można wnieść środka zaskarżenia, który nie dotyczy pozytywnego lub negatywnego rozstrzygnięcia zawartego w sentencji.

Specyfika uregulowania zawartego w art. 378 § 2 k.p.c. uzasadnia jednak modyfikację pojęcia substratu zaskarżenia w odniesieniu do rozpatrywanych obecnie sytuacji. Jak wiadomo, alternatywą zmiany przez sąd odwoławczy wyroku sądu pierwszej instancji i oddalenia powództwa także na rzecz współuczestników, którzy nie wnieśli apelacji, jest w świetle art. 378 § 2 k.c. wydanie orzeczenia zmieniającego wyrok sądu pierwszej instancji i oddalającego powództwo jedynie na rzecz współuczestników, którzy wnieśli apelację. Wybór tej drugiej ewentualności powinien być także uzasadniony. Oczywiście, nie można wykluczyć jego wadliwości.

W konsekwencji, uwzględniając specyfikę regulacji zawartej w tym przepisie, należy uznać za dopuszczalne zaskarżenie wyroku sądu drugiej instancji skargą kasacyjną, a uprzednio kasacją, przez współuczestnika, który nie wniósł apelacji, w zakresie, w jakim sąd drugiej instancji z naruszeniem wspomnianego przepisu nie rozpoznał sprawy także na rzecz tego współuczestnika.

W drodze wyjątku od powszechnie przyjmowanego pojęcia substratu zaskarżenia, przedmiotem zaskarżenia jest więc tu wyrok sądu drugiej instancji w zakresie, w jakim jest on według twierdzeń skarżącego dotknięty wadą polegającą na nie rozstrzygnięciu nim sprawy także na rzecz współuczestników, którzy nie wnieśli apelacji.

Postanowienie SN z dnia 23 marca 2006 r., II CZ 17/06

Standard: 49001 (pełna treść orzeczenia)