Inne środki zaskarżenia w rozumieniu art. 363 § 1 k.p.c.

Rozpoznanie zażalenia przez inny skład sądu drugiej instancji nie spełnia wymogu dewolutywności, która stanowi podstawową cechę wyróżniającą środki odwoławcze spośród innych środków zaskarżenia. W związku z tym zażalenie poziome należy uznać za inny środek zaskarżenia w rozumieniu art. 363 § 1 k.p.c. Jest środkiem zaskarżenia, do którego mają odpowiednie zastosowanie przepisy o zażaleniu. 

Postanowienie SN z dnia 7 czerwca 2019 r., II CZ 37/19

Standard: 79184 (pełna treść orzeczenia)

Kodeks postępowania cywilnego, normując zwyczajne środki zaskarżenia, operuje pojęciem „środki odwoławcze” (tytuł działu V, księgi pierwszej, części pierwszej) i obejmuje nim apelację i zażalenie. Środki te przysługują od orzeczeń nieprawomocnych. Charakteryzują się zarówno suspensywnością, polegającą na wstrzymaniu uprawomocnienia się orzeczenia (zarządzenia), jak i dewolutywnością, powodują bowiem przeniesienie sprawy do sądu wyższej instancji (z wyjątkiem wypadku przewidzianego w art. 395 § 2 k.p.c.). Środkom odwoławczym w tym rozumieniu przeciwstawiono w kodeksie „inne środki zaskarżenia”, które także przysługują od orzeczeń nieprawomocnych (art. 363 § 1 in fine k.p.c.), nie mają jednak cechy dewolutywności; postępowanie wywołane ich wniesieniem toczy się dalej przed tym samym sądem albo przed sądem pierwszej instancji sprawującym kontrolę procesową nad organem innym niż sąd, który wydał zaskarżone orzeczenie albo dokonał lub zaniechał określonej czynności.

Respektując ten podział, należy zatem stwierdzić, że skarga na czynność komornika, przysługująca do sądu rejonowego, jest innym, w ujęciu art. 363 § 1 k.p.c., niedewolutywnym środkiem zaskarżenia, podobnie jak sprzeciw od wyroku zaocznego (art. 344 k.p.c.), sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym (art. 502 k.p.c.), sprzeciw od nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym (art. 505[35] k.p.c.), sprzeciw od nakazu zapłaty w europejskim postępowaniu nakazowym (art. 505[19] § 1 k.p.c.), zarzuty od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym (art. 491 k.p.c.), zarzuty przeciwko planowi podziału sumy uzyskanej z egzekucji (art. 1027 § 2 i 3 k.p.c.), skarga na orzeczenie referendarza sądowego nie dotyczące kosztów (art. 398[22] w związku z art. 398[23] k.p.c.), skarga na – sporządzony przez zarządcę – plan podziału sumy uzyskanej ze sprzedaży przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego (art. 1064[13] § 2 w związku z art. 1064[23] k.p.c.), skarga na plan podziału sporządzony przez zarządcę przymusowego (art. 1064[13] § 2 k.p.c.), skarga na udzielenie przybicia (art. 870 § 1 k.p.c.), odwołanie się do sądu od zarządzeń przewodniczącego (art. 160 i 226 k.p.c.).

Środki te w zasadzie mają charakter suspensywny, a niekiedy anulacyjny (np. skarga na orzeczenie referendarza sądowego w przypadkach przewidzianych w art. 398[22] § 2, art. 518[11] § 3 i 3a k.p.c.), nie są natomiast dewolutywne.

Postanowienie SN z dnia 21 maja 2010 r., III CZP 28/10

Standard: 48838 (pełna treść orzeczenia)