Luka w prawie

Możliwość stosowania przepisów przez analogię zachodzi jedynie w razie stwierdzenia, że w systemie prawa występuje luka, przy czym sam w sobie brak unormowań, które dotyczyłyby konkretnie danej sytuacji, choć jest warunkiem sine qua non istnienia luki prawnej, to nie zawsze wystarcza do stwierdzenia, że luka taka w istocie zaistniała. Wystąpienie luki można rozważać tylko wówczas, gdy doszło do niezamierzonego przez ustawodawcę pominięcia unormowań koniecznych do wywołania określonych skutków prawnych. Z wykładni przepisów może bowiem wynikać, że brak regulacji szczegółowej jest wyrazem zamysłu prawodawcy polegającego na nieobjęciu danej sytuacji takimi przepisami lub objęciu jej wyłącznie przepisami ogólnymi, które ‎w określony, odmienny sposób normują skutki zdarzeń prawnych.

Wyrok SN z dnia 15 czerwca 2022 r., II CSKP 573/22

Standard: 66817 (pełna treść orzeczenia)

Przez lukę w prawie rozumie się taki stan, gdy dla konkretnej sytuacji procesowej, która nie jest prawnie obojętna, ani nie została przez prawodawcę uznana za nie podlegająca unormowaniu prawnemu, nie ma normy prawnej czy to wyraźnej, czy to dającej się wyprowadzić w drodze wykładni. Jedną z naczelnych zasad systemu prawnego jest jego zupełność. Usunięcie tego rodzaju luk następuje przez zastosowanie analogii. Wypełniając lukę przez analogie sąd realizuje w danym wypadku intencję ustawodawcy, aby określona instytucja prawna należycie funkcjonowała. 

Rozróżnia się analogię z ustawy i analogię z prawa. Pierwsza z nich polega na tym, że do danego stosunku prawnego stosuje się normę prawną, która dotyczy wprawdzie innego, ale podobnego stanu faktycznego, chodzi o podobieństwo prawne. W drugim przypadku, tj. gdy brak jest normy, która by nadawała się do analogicznego zastosowania, stosowanie analogii polega na poszukiwaniu rozstrzygnięcia w ogólnych zasadach obowiązującego porządku prawnego, by w ten sposób zapewnić spójność systemu prawa procesowego.

Uchwała SN z dnia 24 listopada 2021 r., III CZP 80/20

Standard: 59133 (pełna treść orzeczenia)

Przez lukę w prawie rozumie się taki stan rzeczy, gdy dla konkretnego stosunku społecznego, który nie jest prawnie obojętny, ani nie został przez ustawodawcę uznany za niepodlegający unormowaniu prawnemu, nie ma normy prawnej czy to wyraźnej, czy też dającej się wyprowadzić w drodze wykładni. Metodą służącą do usunięcia luk w prawie jest tzw. analogia.

Uchwała SN z dnia 9 marca 2021 r., III CZP 89/19

Standard: 49339 (pełna treść orzeczenia)