Bieg terminu zaskarżenia w razie wniesienia zażalenie do sądu II instancji właściwego funkcjonalnie

Przewidziany w art. 394 § 2 k.p.c. termin do wniesienia zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji jest zachowany także wtedy, gdy przed jego upływem strona wniosła zażalenie do sądu drugiej instancji właściwego funkcjonalnie (art. 397 § 2 zdanie pierwsze w związku z art. 369 § 3 k.p.c.).

Nie ulega wątpliwości, że regulacja postępowania zażaleniowego zawarta w przepisach k.p.c. nie jest pełna i dlatego zgodnie z art. 397 § 2 k.p.c. do postępowania toczącego się na skutek zażalenia stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu apelacyjnym.

W przepisach dotyczących zażalenia nie wskazano między innymi, do jakiego sądu należy wnieść zażalenie, poprzestając na stwierdzeniu w art. 394 § 1 k.p.c., że zażalenie na postanowienie sądu pierwszej instancji przysługuje do sądu drugiej instancji, co oznacza, że sądem właściwym do rozpoznania zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji jest sąd drugiej instancji, nie wskazuje jednak, do którego z tych sądów należy wnieść zażalenie. W tej sytuacji możliwe były dwa rozwiązania: przyjęcie, że skoro z art. 394 § 1 k.p.c. wynika, iż zażalenie na postanowienie sądu pierwszej instancji rozpoznaje sąd drugiej instancji, to znaczy, że zażalenie należy wnieść do sądu drugiej instancji albo uznanie, że nie ma w tym zakresie regulacji dotyczącej zażalenia, wobec czego zgodnie z art. 397 § 2 k.p.c. należy stosować odpowiednio przepisy o apelacji, a więc art. 369 § 1 k.p.c. stanowiący, że apelację wnosi się do sądu, który wydał zaskarżony wyrok. 

W orzecznictwie jednolicie zaakceptowano drugie rozwiązanie przyjmując, że na podstawie art. 369 § 1 w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. zażalenie należy wnieść do sądu pierwszej instancji, który wydał zaskarżone postanowienie. 

Skoro przyjmuje się, że na podstawie art. 397 § 2 k.p.c., do zażalenia ma zastosowanie art. 369 § 1 k.p.c., to po nowelizacji i dodaniu do art. 369 przepisu § 3 łagodzącego rygorystyczne skutki regulacji zawartej w art. 369 § 1 k.p.c., należy uznać, że także art. 369 § 3 k.p.c. ma zastosowanie- na podstawie art. 397 § 2 k.p.c. - do zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji przysługującego do sądu drugiej instancji. Nie ma żadnych racjonalnych podstaw do przyjęcia stanowiska odmiennego. Zarówno apelacja jak i zażalenie są zwyczajnymi środkami zaskarżenia o charakterze dewolutywnym, a zatem regulacja sposobu ich wnoszenia powinna być taka sama.

Uchwała SN z dnia 19 lutego 2015 r., III CZP 100/14

Standard: 48528 (pełna treść orzeczenia)