Ustalenie przez strony, że postępowanie przed sądem polubownym ma obejmować więcej niż jedną instancję (art. 1205 § 2 k.p.c.)

Jeżeli strony zgodnie ustaliły, że postępowanie przed sądem polubownym ma obejmować więcej niż jedną instancję (art. 1205 § 2 k.p.c.), wtedy przepisy kodeksu postępowania cywilnego o sądzie polubownym (arbitrażowym) i wynikające z nich zasady i reguły stosuje się również do odwoławczego sądu polubownego, w tym do ustalania zasad i sposobu postępowania przed tym sądem oraz orzekania przez ten sąd. 

W braku wyraźnych reguł w uzgodnionym regulaminie i umowy stron co do przebiegu postępowania arbitrażowego w drugiej instancji przyjąć należy, że środek odwoławczy powinien być wniesiony w formie pisemnej, a kognicja odwoławczego sądu polubownego obejmuje kontrolę wyroku arbitrażowego wydanego w pierwszej instancji tak pod względem faktycznym, jak i prawnym, z możliwością powoływania nowych faktów i dowodów. Konieczne jest powołanie nowego zespołu orzekającego według tych samych reguł, które dotyczyły pierwszej instancji, z wyłączeniem arbitrów, którzy wydali zaskarżony wyrok.

Do nowego, odwoławczego zespołu arbitrów należy ocena, czy środek zaskarżenia wniesiono w terminie. 

Jeśli strony nie określiły terminu do zaskarżenia, nowi arbitrzy mogą odwołać się w drodze analogii do terminu do złożenia wniosku o uzupełnienie wyroku (art. 1202 k.p.c.) albo terminu do wniesienia apelacji przed sądem państwowym.

Do składu odwoławczego arbitrów należy ponadto, w braku uzgodnienia stron, określenie sposobu prowadzenia arbitrażowego postępowania odwoławczego (art. 1184 § 2 zd. 1 k.p.c.).

W okolicznościach sprawy doszło do rozpoznania sprawy i wydania wyroku sądu polubownego w jedynej instancji wbrew uzgodnionej przez strony zasadzie dwuinstancyjności postępowania przed tym sądem. Wypełnia to podstawę uchylenia wyroku sądu polubownego ustanowioną w art. 1206 § 1 pkt 4 k.p.c. w zakresie, w którym w przepisie tym mowa o niezachowaniu podstawowych zasad postępowania przed sądem polubownym określonych przez strony.

Określoną przez strony zasadę, że postępowanie arbitrażowe ma obejmować możliwość zaskarżenia wyroku sądu polubownego wydanego w pierwszej instancji, niewątpliwie zaliczyć należy do rzędu podstawowych w rozumieniu art. 1206 § 1 pkt 4 k.p.c. Jej naruszenie polegające na załatwieniu sporu w jedynej instancji jest ponadto z istoty rzeczy takim uchybieniem, które mogłoby mieć wpływ na wynik sprawy, skoro zaskarżenie może doprowadzić do zmiany rozstrzygnięcia.

Wyrok SN z dnia 20 marca 2015 r., II CSK 352/14

Standard: 48385 (pełna treść orzeczenia)