Nieostateczna decyzja administracyjna jako podstawa odszkodowania

Art. 417[1] § 2 k.c. dotyczy jedynie zasad odpowiedzialności odszkodowawczej za wydanie decyzji ostatecznych niezgodnych z prawem, natomiast nie odnosi się on do zasad odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną decyzjami nieostatecznymi. Do oceny takiej odpowiedzialności może mieć zastosowanie art. 417 k.c. (tak wyrok SN z 16 stycznia 2015 r., III CSK 96/14, zob. też wyroki SN: z 18 grudnia 2003 r., I CK 443/02; z 9 lipca 2003 r., IV CKN 357/01; z 23 marca 2004 r., V CK 376/03; z 8 marca 2012 r., III CSK 219/11 oraz uchwałę SN z 30 maja 2003 r., III CZP 34/03).

Mając na względzie, że decyzja nieostateczna, która nie jest natychmiast wykonalna, nie kształtuje w wiążący sposób sfery prawnej adresata (nie przyznaje adresatowi uprawnień, ani nie nakłada na niego obowiązków), szkoda wyrządzona taką decyzją będzie należała do rzadkości. Nie wykluczając jednak takiej możliwości, dla powstania roszczenia odszkodowawczego konieczne jest spełnienie przesłanek odpowiedzialności, przewidzianych w art. 417 § 1 k.c., a więc bezprawnego działania organu, szkody w majątku poszkodowanego oraz związku przyczynowego między tym działaniem a szkodą.

Inaczej niż w przypadku odpowiedzialności Skarbu Państwa za niezgodne z prawem orzeczenie sądowe, w odniesieniu do odpowiedzialności za decyzje administracyjne dla przyjęcia bezprawności, nie jest wymagana kwalifikowana niezgodność decyzji z prawem (wyrok SN z 19 września 2018 r., I CSK 585/17, zob. też wyroki SN: z 16 stycznia 2015 r., III CSK 96/14; z 21 października 2015 r., III CSK 456/14; z 21 października 2016 r., IV CSK 26/16 oraz - w odniesieniu do decyzji nieostatecznych - uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 26 kwietnia 2006 r., III CZP 125/05). Oznacza to, że uchylenie nieostatecznej decyzji administracyjnej przez sąd administracyjny przesądza w sposób wiążący dla sądu powszechnego, że decyzja ta była niezgodna z prawem, co oznacza  działanie bezprawne w rozumieniu art. 417 § 1 k.c.

Wyrok SN z dnia 17 listopada 2021 r., IV CSKP 40/21

Standard: 68368 (pełna treść orzeczenia)

Naprawienia szkody wyrządzonej innym niż ostateczna decyzja administracyjna, władczym aktem z zakresu administracji publicznej, poszkodowany może dochodzić na zasadach ogólnych na podstawie art. 417 § 1 k.c.

Wyrok SN z dnia 21 października 2015 r., III CSK 456/14

Standard: 69211 (pełna treść orzeczenia)

Art. 417[1] § 2 k.c. dotyczy jedynie zasad odpowiedzialności odszkodowawczej za wydanie decyzji ostatecznych niezgodnych z prawem, natomiast nie odnosi się on do zasad odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną decyzjami nieostatecznymi. Zatem do oceny takiej odpowiedzialności może mieć zastosowanie art. 417 k.c. (por. uz. wyroku SN z dnia 8 marca 2012 r., III CSK 219/11).

Wyrok SN z dnia 16 stycznia 2015 r., III CSK 96/14

Standard: 66298 (pełna treść orzeczenia)